zabytek sztuki
Zabytek sztuki: dawne dzieło sztuki
Encyklopedie humanistyczne
Zabytek sztuki: dawne dzieło sztuki
Ziggurat (zigurat, zikkurat): świątynia mezopotamska o tarasowym kształcie.
Kult przodków w Chinach: jeden z głównych elementów religijności Chin, w chińskiej religii ludowej i w konfucjanizmie.
Akropol w Atenach: wzgórze w Atenach z zespołem zabytków starożytnych (Partenon, Erechtejon).
Akropol: w starożytnej Grecji “górne miasto” stanowiące fortyfikacje i ośrodek kultowy.
Abolicjonizm, ruch abolicjonistyczny: ruch społeczny, działalność na rzecz zniesienia niewolnictwa.
Vannoccio Biringuccio: włoski metalurg epoki renesansu.
Henry Bessemer: brytyjski wynalazca, stworzył metodę taniej i szybkiej produkcji stali (proces bessemerowski).
Georgius Agricola: XVI-wieczny uczony znany jako “ojciec geologii”
Konferencja berlińska, 1884-1885: międzynarodowa konferencja poświęcona problemom kolonizacji Afryki.
Asz-Szabab (Al-Shabab, Al-Shabaab): islamska organizacja fundamentalistyczna w Somalii.
Sani Abacha: prezydent Nigerii.
Abydos: miasto w starożytnym Egipcie.
Lady: zwrot grzecznościowy w języku angielskim oraz brytyjski tytuł.
Ladino: zeuropeizowani mieszkańcy Ameryki Środkowej.
Grupa Lagos: konferencja państw afrykańskich, która dała początek Organizacji Jedności Afrykańskiej.
c.k. – skrót oznaczający różne instytucje monarchii austro-węgierskiej
Żywoty (vitae), żywot (vita): gatunek literatury biograficznej.
Żurnal: czasopismo poświęcone modzie zawierające wykroje. Dawniej ogólna nazwa czasopism, dzienników.
Żywoty świętych: gatunek literatury biograficznej, życie świętych przedstawione w tradycyjnej konwencji hagiograficznej.
Żongler: artysta cyrkowy zajmujący się podrzucaniem przedmiotami (żonglowaniem). W średniowieczu żonglerzy – wędrowni muzykanci, poeci, deklamatorzy.
D’Este (Este, Estensi): włoski ród panujący, książęta Ferrary i Mantui.
Escorial, El Escorial, San Lorenzo de Escorial, Eskurial: monumentalne założenie architektoniczne obejmujące pałac królewski z klasztorem, mauzoleum i kościołem św. Wawrzyńca.
Della Rovere: włoski ród arystokratyczny, papieże i kardynałowie, władcy Urbino.
Dawid, król Izraela Dawid – król starożytnego Izraela i Judy, jedna z głównych postaci historycznych w Biblii i jedna z kluczowych postaci w dziejach kultury. Jego życie przypada na przełom X i XI wieku p.n.e., panowanie Dawida datuje się tradycyjnie na około 1012-972 p.n.e. W chrześcijaństwie Dawid stanowi typ mesjański. Zobacz też: Dawid Michała Anioła, … Dowiedz się więcej
Dante Aligheri (Alighieri): najwybitniejszy poeta literatury włoskiej i średniowiecznej, filozof, działacz polityczny.
Bank (banki): samodzielna instytucja finansowa przeprowadzająca transakcje finansowe związane z obiegiem i gromadzeniem pieniądza (operacje pieniężne).
Babilońska niewola papieży: określenie okresu w dziejach Kościoła, także określenie polemiczne.
Albizzi (Albizi): władcy Florencji, ród oligarchiczny.
Giovanni Battista Agucchi: teoretyk sztuki okresu renesansu, sekretarz papieski.
Piotr Bagration (1764-1812): rosyjski generał w czasie wojen napoleońskich.
Aurangzeb, 1618-1707 – szósty władca indyjski z dynastii Wielkich Mogołów.
Eduowie: starożytny lud galijski.
Achaja: region w starożytnej Grecji, północny zachód Peloponezu.
Achajowie: jedno z głównych plemion greckich, przez Homera utożsamiane ze wszystkimi Grekami. Twórcy kultury mykeńskiej.
Aaronsohnowie: izraelska rodzina znana z działalności w siatce szpiegowskiej Nili. Agronom Aaron Aahronson i jego siostra Sarah Aarohnson.
Akr, akry: anglosaska jednostka miary powierzchni gruntu (acre, acres).
Aktor, aktorka: artysta odtwarzający postaci sceniczne, grający jakąś rolę w teatrze, filmie, telewizji.
Batłomiej z Bydgoszczy: jeden z pierwszych polskich leksykografów, autor dwóch słowników polsko-łacińskich, bernardyn.
Jerzy Samuel Bandtkie: badacz Śląska, historyk drukarstwa, filolog i językoznawca.
Analiza treści: w terminologii socjologicznej, metodologicznej i medioznawczej określenie wieloznaczne. Synonim terminu analiza zawartości, rodzaj analizy zawartości lub samodzielna, odmienną od analizy zawartości metoda badania treści.
Amerykanizacja: zjawisko społeczne, polityczne i kulturowe. Procesy zmiany kulturowej upodobniające kulturę innych krajów do amerykańskiej.
Agencja prasowa: wyspecjalizowana instytucja zajmująca się gromadzeniem informacji, opracowywaniem ich oraz dystrybucją.
Bendedykt z Poznania, Benedykt Sterneberg: polski kronikarz.
Archiwum filmowe: instytucja powołana do gromadzenia, przechowywania, klasyfikacji, ochrony i udostępniania filmów oraz wszelkiego rodzaju archiwaliów filmowych.
Film archiwalny: film powstały w wyniku ponownego montażu lub film przechowywany w archiwum filmowym.
Archiwum zakładowe o powierzonym zasobie archiwalnym: archiwum (archiwum zakładowe) posiadające prawo do przechowywania materiałów w okresie dłuższym niż przewidziany w przepisach.
Archiwum zakładowe, archiwa zakładowe: archiwum przechowujące czasowo materiały jednostki organizacyjnej.
Archiwum przejściowe, archiwa przejściowe: typ archiwum administracyjnego, archiwum służące czasowemu przechowywaniu materiałów archiwalnych.
Archiwum wielozakładowe (archiwa wielozakładowe), archiwum zjednoczone (archiwa zjednoczone): archiwum powołane do przechowywania materiałów wielu twórców zespołów.
Archiwum potoczne: akta bieżące tworzone w kancelarii, termin występujący w danej praktyce kancelaryjnej.
Archiwum państwowe, archiwa państwowe: archiwum wchodzące w skład zbiorów państwowych, stanowiące urzędy wiary publicznej o zadaniach określonych ustawowo.
Archiwum podworskie, archiwa podworskie: określenie wprowadzone po 1945 na skonfiskowane archiwa rodowe, rodzinne i gospodarcze.
Archiwum zamknięte, archiwa zamknięte: archiwum, którego zasoby archiwalne składają się wyłącznie z zasobów archiwalnych zamkniętych.
Archiwum gospodarcze, archiwa gospodarcze: archiwum prowadzone przez przedsiębiorstwo, niezależnie od jego statusu własnościowego.
Archiwum otwarte, archiwa otwarte: archiwum składające się z zasobów archiwalnych otwartych, mające prawo kształtowania napływającego zasobu archiwalnego.
Archiwum odbiorcy, archiwa odbiorcy: zespół archiwalny, w skład którego wchodzą jedynie dokumenty otrzymywane. Archiwum odbiorcy i archiwum wystawcy.
Archiwum prywatne, archiwa prywatne: instytucje i zasoby archiwalne powstałe poprzez działalność instytucji i osób prywatnych.
Archiwum, archiwa: miejsce przechowywania materiałów archiwalnych, instytucja i komórka gromadząca archiwalia, budynek archiwum.
Archiwistyka: nauka o archiwach i całokształt działalności, której przedmiotem są archiwa i materiały archiwalne.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne: czasopismo naukowe wydawane od 1959 przez KUL, poświęcone archiwistyce, muzeom i bibliotekom kościelnym.
Archiwalia (zasób archiwalny): materiały przeznaczone do przechowywania w archiwum, zwłaszcza dokumenty urzędowe i instytucjonalne.
Antydatowanie, antedatowanie: opatrywanie dokumentu lub publikacji datą wcześniejszą, niż rzeczywista.
Agoranomowie: w starożytnej Grecji, zwłaszcza w Atenach, urzędnicy zajmujący się nadzorem targowisk (agora) w tym cen, miar i wag.
Agora: plac miejski w starożytnej Grecji, zwłaszcza Agora w Atenach. Symbolika agory, rodzaje agor.
Blankiet urzędowy: karta z nazwą urzędu, względnie innej instytucji.
Blankiet listowy: formularz, na którym występują stałe nadruki.
Emeici, 峨嵋刺 – rodzaj tradycyjnej chińskiej broni ręcznej. stosunkowo długi metalowy pręt o zaostrzonych końcach, rodzaj sztyletu do walk w wodzie.
Chakasi, Chakasowie: syberyjski lud turecki zamieszkujący południową Syberię (Chakasja). Historia, etnografia, demografia, kultura, język chakaski.
Autopsja dokumentu (de visu): oglądanie opisywanego dokumentu przy przygotowywaniu katalogowych i opisów bibliograficznych
Ibrahim Abbud (Ibrahim Abboud), 1900-1983: prezydent i premier Sudanu, generał, odpowiedzialny za wybuch konfliktu w Sudanie południowym.
Śpiew historyczny: gatunek literacki obecny we wczesnym romantyzmie polskim, zbliżony do dumy i ballady. Najbardziej znany przykład to “Śpiewy historyczne” Juliana Ursyna Niemcewicza (1816).
Ferhat Abbas Ferhat Abbas, pełna forma imienia Ferhat Mekki Abbas, zapisywane też Farhat Abbas, urodzony 24 sierpnia 1899 roku, zmarły 24 grudnia 1985 roku – algierski polityk i publicysta. Działacz niepodległościowy, pełniący funkcję tymczasowej głowy państwa. Ferhat Abbas: Biografia Urodził się 24 sierpnia 1899 w miejscowości Al-Tahir (Taher) w północno-zachodniej Algierii jako syn urzędnika. Jako miejsce urodzenia podaje … Dowiedz się więcej
Aelfric, X wiek: znany jako Grammaticus, pisarz anglosaski, opat, mnich benedyktyńśki. Najbardziej ceniony pisarz staroangielski swoich czasów.
Accademia d’Italia: włoska akademia nauk, sztuki i literatury działająca w okresie faszyzmu.
Correxit: w sztukach pięknych (rycina, rysunek) element podpisu, dodatkowy podpis oznaczający udział w pracach innego artysty.
Beluard, belluard, belluarda, belloard, belloarda, beluarda, balward, balwarda, beloard, belward, belwarda, weluard, weluarda, baluard: rodzaj baszty lub bastionu.
Bedestan, (bezistan, bazzistem, bezzistan, bezestan, bedesten): hala targowa, targ turecki na kosztowne towary.
Aktywizm: stanowiska i nurty filozoficzne przyznające pierwszeństwo czynowi i działalności nad myśleniem i intelektem.
Abbas I Pasza, Abbas I Hilmi: wicekról (wali) Egiptu. Wstrzymał wiele reform dziada, Muhammada Alego. Nie całkiem słusznie malowany w czarnych barwach, przyczynił się do poprawy bytu chłopów egipskich.
George Bancroft: znany jako “ojciec historiografii amerykańskiej”, czołowy historyk amerykański XIX wieku. Polityk i dyplomata, sekretarz marynarki.