Absorpcja (psychologia)

Absorpcja – w terminologii psychologicznej: silna koncentracja uwagi na przedmiocie postrzegania. Może to być także zaabsorbowanie w tworzenie przedmiotów fantazji, wyobrażeń mentalnych, najczęściej jednak pojęcie “absorpcji” odnosi się w psychologii do silnego zaangażowania w określone czynności związane z postrzeganiem.

Czynności takie to np. oglądanie szczególnie przyciągających uwagę zjawisk naturalnych, słuchanie muzyki, czytanie, wsłuchiwanie się w słowa innych osób lub oglądanie filmów. Indywidualna podatność na tego rodzaju doznania mierzona jest za pomocą Skali Absorpcji. Twórcy pojęcia absorpcji, Auke Tellegen i Gilbert Atkinson, definiowali absorpcję jako zdolność do pełnej uwagi, w której zaangażowane są całkowicie zasoby percepcji, wyobraźni oraz myślenia konstruktywnego. Tego rodzaju zaabsorbowanie uwagi sprawia przy tym, że wytwarza się nowy rodzaj poczucia realności jej przedmiotu.

Absorpcja jest na wiele sposobów powiązana z kreatywnością oraz talentem i uzdolnieniami. Szczególnie wyraźny i dobrze udowodniony jest związek pomiędzy absorpcją i kreatywnością. Jej związek z talentem i uzdolnieniami jest mniej bezpośredni, duże znaczenie ma jednak dla nich wewnętrzna motywacja. Jednostki osiągają wysoki poziom absorpcji tylko wtedy, gdy uczestniczą w jakiejś czynności dobrowolnie i gdy są do niej wysoko zmotywowane. Tego rodzaju silne, wewnętrzne pragnienie wykonywania jakichś czynności i zadań (np. tworzenia dzieł sztuki) jest zarazem typowe dla ludzi uzdolnionych i przydatne do ich efektywnego wykonywania.

Zobacz też: absorpcja w terminologii nauk ścisłych oraz absorpcja niepomyślności w naukach społecznych

Skala Absorpcji

Mierzenie różnic indywidualnych dotyczących doznań związanych z absorpcją umożliwia Skala Absorpcji (ang. TAS – Tellegen Absorption Scale). Opracował ją amerykański psycholog Auke Tellegen. Składa się ona z 37 pozycji w formie ankiety umożliwiających ogólną ocenę zaangażowania psychicznego danej jednostki w wykonywane czynności.