Aspekt
Aspekt, aspekt czasownika: kategoria gramatyczna czasownika, dzieląca ogół czasowników na dwie klasy, czasowniki dokonane i czasowniki niedokonane.
język polski
Stanisław Bąk
Stanisław Bąk (1900-1981): językoznawca, dialektolog.
Jan Baudouin de Courtenay
Jan Baudouin de Courtenay: Jan Niecisław Baudouin de Courtenay (1845-1929), polski językoznawca.
Budowa słowotwórcza rzeczowników
Budowa słowotwórcza rzeczowników: struktura słowotwórcza rzeczowników w język polskim.
Budowa słowotwórcza przysłówków
Budowa słowotwórcza przysłówków: struktura słowotwórcza przysłówków w języku polskim.
Budowa przymiotników
Budowa przymiotników: budowa słowotwórcza przymiotników w języku polskim.
Budowa słowotwórcza liczebników
Budowa słowotwórcza liczebników: struktura słowotwórcza liczebników w języku polskim.
Budowa liczebników złożonych
Budowa liczebników złożonych: struktura słowotwórcza liczebników złożonych.
Budowa liczebników zbiorowych
Budowa liczebników zbiorowych: budowa słowotwórcza liczebników zbiorowych.
Budowa liczebników wielorakich
Budowa liczebników wielorakich: struktura słowotwórcza liczebników wielorakich.
Budowa liczebników prostych
Budowa liczebników prostych: budowa słowotwórcza liczebników prostych.
Bezokolicznik w dialektach
Bezokolicznik w dialektach: zróżnicowanie dialektalne w formach bezokolicznika w języku polskim.
Budowa liczebników porządkowych
Budowa liczebników porządkowych: struktura słowotwórcza liczebników porządkowych.
Budowa liczebników mnożnych
Budowa liczebników mnożnych: struktura słowotwórcza liczebników mnożnych.
Budowa słowotwórcza czasowników
Budowa słowotwórcza czasowników: struktura słowotwórcza czasowników w języku polskim.
Budowa czasowników niedokonanych i dokonanych
Budowa czasowników niedokonanych i dokonanych: struktura słowotwórcza czasowników dokonanych i niedokonanych.
Budowa czasowników jednokrotnych i wielokrotnych
Budowa czasowników jednokrotnych i wielokrotnych: struktura słowotwórcza czasowników wielokrotnych i jednokrotnych.
Biernik
Biernik (accusativus, akuzatyw): przypadek gramatyczny (pytania kogo? co?).
Bezokolicznik
Bezokolicznik, infinityw, infinitivus: forma czasownika nieokreślona pod względem czasu, osoby, liczby i rodzaju.
Atona
Atona, wyrazy atoniczne, klityki: wyrazy pozbawione akcentu, proklityki i enklityki. Wyrazy nieakcentowane w języku polskim. Enklityki i proklityki w łacinie i grece.
Alfabet polski
Alfabet polski: oparty na alfabecie łacińskim alfabet, którym zapisywany jest język polski, pismo polskie.
Nagłos
Nagłos: początkowa faza artykulacyjna wyrazu, sylaby lub morfemu.
Żywina
Żywina: “istota żyjąca”, “istota żywa”. W terminologio filozoficznej – jeden z przekładów greckiego “dzoon” (“zoon”).
Abrys
Abrys: w terminologii architektonicznej, termin historyczny (plan, obrys, zarys).
Akcent wyrazów złożonych
Akcent wyrazów złożonych: w języku polskim wyrazy złożone członem jednosylabowym i z członem wielosylabowym.
Akcent proparoksytoniczny
Akcent proparoksytoniczny: akcent na trzecią sylabę od końca. Typowy w języku macedońskim. Częsty także w języku polskim.
Akcent paroksytoniczny
Akcent paroksytoniczny: najczęstszy rodzaj akcentu wyrazowego w języku polskim, akcent na drugą sylabę od końca.
Akcent oksytoniczny
Akcent oksytoniczny Akcent oksytoniczny, także akcent finalny lub akcent wygłosowy – rodzaj akcentu wyrazowego (stałego), akcent padający na ostatnią sylabę wyrazu (wygłos) lub na ostatnią sylabę zestroju akcentowego. Wyróżnia się, prócz akcentu wygłosowego, jeszcze trzy inne formy akcentu stałego. Akcent padający na pierwszą sylabę to akcent inicjalny, na przedostatnią – akcent paroksytoniczny (typowy dla języka polskiego), na trzecią sylabę … Czytaj dalej
Accusativus tromtadraticus
Accusativus tromtadraticus: w literaturze i języku polskim XIX wieku nadużycie biernika. Określenie ironiczne, żartobliwe (tromtadracja).
Aglutynacja
Aglutynacja: jeden ze sposobów, za pomocą których w językach zachodzi tworzenie form gramatycznych. Dołączanie do rdzenia afiksów, z których każdy pełni tylko jedną, ściśle określoną funkcję. Wyróżnia się języki aglutynacyjne, w przeciwieństwie do fleksyjnych.
Afrykaty
Afrykaty: spółgłoski zwarto-szczelinowe (w języku polskim trzy główne typy, w języku niemieckim pf).
A pochylone
A pochylone: zwężone, ścieśnione, podwyższone. Zapisywane jako á. Występowało historycznie w języku polskim (pochodzi z a długiego), obecnie tylko w gwarach.
Czas przyszły w dialektach
Czas przyszły w dialektach: różnice w tworzeniu czasu przyszłego między językiem ogólnym a dialektami polskimi mają głównie charakter frekwencyjny (formy bezokolicznikowe i z dawnym imiesłowem).
Akcent w dialektach
Akcent w dialektach: w dialektach i gwarach języka polskiego akcent nie różni się od języka ogólnego. Wyjątkiem są gwary peryferyjne: kaszubskie, gwara podhalańska, gwara jabłonkowska. Także w sensie potocznym – “akcent lwowski”, “akcent kresowy”, “akcent krakowski”
Konstrukcja absolutna
Konstrukcja absolutna: konstrukcja składniowa składająca się z rzeczownika (zaimka itp.) w odpowiednim przypadku i formy imiesłowowej. Typowa dla języków klasycznych (ablativus absolutus, genetivus absolutus).
Antrakt
Antrakt: przerwa pomiędzy aktami przedstawienia lub muzyka między nimi (muzyka antraktowa). Artykuł podaje także synonimy i znaczenia słownikowe tego terminu.
Duch języka
Duch języka Duch języka – z pojęciem “ducha języka” spotkać się można w ogólnych rozważaniach o języku i kulturze, o charakterze eseistycznym, filozoficznym lub wręcz potocznym. Pojęcie “ducha języka” nie stanowi jednak elementu aparatu pojęciowego współczesnego, naukowego językoznawstwa, jest to bowiem termin nieprecyzyjny i nieostry, a w dodatku często obciążony ideologicznie. Występowało natomiast w XIX-wiecznym językoznawstwie … Czytaj dalej
