Encyklopedie humanistyczne
Argumentacja: zespół czynności podejmowanych w celu uzasadnienia jakiegoś poglądu, jakiejś tezy. Są to tak czynności mentalne, jak i czynności werbalne (akty mowy). Argumentacja może być rozumiana także jako uporządkowany zestaw argumentów użytych przez osobę przekonującą do czegoś. Budowa tego szeregu opiera się przede wszystkim na przyjętej przez argumentującego ocenie jego skuteczności, która bywa określana terminem taktyka argumentacyjna.
Argumentum ex concessis: chwyt erystyczny oparty na przesłankach, w które wierzy jego adresat, ale niekoniecznie sam argumentujący; argument ze zgody, z przyzwolenia.
Argumentum ab utili: chwyt erystyczny, argument odwołujący się do korzyści, użyteczności.
Argumentum ad vertiginem: “argument do lekkomyślności”; chwyt erystyczny, a także wypowiedzi w sytuacjach, w których oponent nie jest w stanie zrozumieć powagi argumentacji merytorycznej.
Argumentum ad verecundiam – chwyt erystyczny, dosłownie “argument (odwołujący się) do nieśmiałości”.
Argumentum ad vanitatem: chwyt erystyczny, dosłownie “argument odwołujący się do próżności”.
Argumentum ad superstitionem: chwyt erystyczny, argument odwołujący się do zabobonu, przesądu.
Argumentum ad superbiam: chwyt erystyczny, argument odwołujący się do dumy, pychy.
Argumentum ad socordiam: argument odwołujący się do gnuśności, do opieszałości; odwleczenie decyzji.
Argumentum ad ridiculum: chwyt erystyczny, argument polegający na rozśmieszeniu publiczności lub na wyśmianiu kogoś.
Argumentum ad reverentiam: chwyt erystyczny, argument wykorzystujący szacunek i podziw odbiorców żywiony wobec określonych osób.
Argumentum ad rem: argumenty rzeczowe oraz takie, które są prawdziwe w sposób obiektywny, a nie tylko w czyjejś opinii.
Argumentum ad quietem: chwyt erystyczny – argumenty opierające się na sile perswazyjnej uzyskania tzw. świętego spokoju.
Argumentum ad populum: chwyt erystyczny, argument do tłumu, ludu. Pozyskanie słuchaczy do swoich poglądów poprzez odwołanie się do instynktów, przesądów, dumy narodowej.
Argumentum ad passiones: ogólne określenie argumentów erystycznych odwołujących się do namiętności, uczuć, emocji.
Argumentum ad personam: chwyt erystyczny, argument skierowany przeciw osobie i jej cechom, nie przeciw innym argumentom.
Argumentum ad misericordiam: argument odwołujący się do litości. Polega on na wzbudzeniu w drugiej osobie współczucia w celu pozyskania jej dla swoich racji.
Argumentum ad metum: chwyt erystyczny, argument odwołujący się do strachu (lęku, trwogi).
Argumentum ad invidiam (argumentum ad odium): chwyt erystyczny, argument odwołujący się do nienawiści.
Argumentum ad fidem – nielojalny chwyt erystyczyny, “argument odwołujący się do wiary”.
Argumentum ad captandum vulgus: alternatywna nazwa argumentu ad populum.
Argumentum ad antiquitatem: nielojalny chwyt erystyczny, dosłownie argument z dawności, argument odwołujący się do starodawności.
Argumentum ad amicitiam – nielojalny chwyt erystyczny, dosłownie “argument z przyjaźni”, “argument odwołujący się do przyjaźni” .
Argumentum ad ignorantiam: chwyt erystyczny, argument odwołujący się do ignorancji, niewiedzy współdyskutanta – szczególnie do braku możliwości przedstawienia kontrdowodu dla tezy jego oponenta.
Argumentum ad crumenam: erystyczny sposób argumentowania, odwołanie się do statusu materialnego oponenta lub obietnica korzyści.
Argumentum ad hominem: chwyt erystyczny. Przytoczenie na poparcie swojego stanowiska racji przyjętych przez stronę przeciwną lub racji wynikających z założeń przyjętych przez stronę przeciwną.
Argumentum ad baculum: argumentacja erystyczna polegająca na werbalnej groźbie użycia siły lub aktualnym zastosowaniu środków przymusu wobec oponenta.
Argumentum ad auditorem: argument do audytorium, argument do słuchacza. Trop erystyczny, argumentowanie przez odwołanie się nie bezpośrednio do oponenta, ale do emocji audytorium.
Agitacja: definicja terminu, różnica między agitacją a propagandą (tymczasowość, doraźność), środki językowe i literackie agitacji (satyra, liryka polityczna).
