Argumentum ad auditorem

Argumentum ad auditorem, z języka łacińskiego – “argument odwołujący się do słuchacza”, dosłownie “argument do słuchacza” – w logice: nielojalny argument erystyczny (trop erystyczny), sposób argumentowania polegający na tym, że argumentujący na rzecz określonego twierdzenia nie zwraca się bezpośrednio do swojego partnera w dyskusji, ale do jej współuczestników, a nawet biernych słuchaczy. Argument ten przybiera więc często postać formalną apostrofy.


Argumentum ad auditorem (argumentum ad auditores) w erystyce

Argumentujący stara się pozyskać słuchaczy dla swojej tezy, i to przy tym nie poprzez przedstawienie uzasadniających ją logicznych racji, ale w jakiś inny sposób, np. poprzez odwołanie się do ich uczuć lub populistyczne odwołanie się do ich upodobań i gustów. Przykład: W dyskusji na temat teorii ewolucji jeden z dyskutujących zwraca się do audytorium z pytaniem, czy ich przodkowie byli małpami. Argumentum ad auditorem przypomina więc silnie argument ad hominem.

Argument ad auditorem nie stanowi argumentu w ścisłym sensie, ale raczej pewną formę perswazji, wywierania nacisku na oponentów. Spotyka się także nazwę argumentum ad autditores (“argument do słuchaczy”, “argument do publiczności”).

Jeśli więc dyskusja odbywa się w obecności słuchaczy, osoba stosująca ten trop stara się wymóc na dyskutancie zgodę (aprobatę) poprzez odwołanie się do ich sympatii. Argument ten ma więc charakter psychologiczny, presja którą na oponencie wywiera postawa otoczenia, osłabia jego wolę podtrzymania własnego stanowiska. Atut w dyskusji stanowić może on zwłaszcza w starciu z przeciwnikiem mniej doświadczonym lub mniej odpornym psychicznie. Efektywność tego typu argumentacji erystycznej wiąże się także z przygotowaniem i nastawieniem samej publiczności. Łatwiej jest zdobyć sobie poklask publiczności gorzej przygotowanej intelektualnie, która jest bardziej podatna na płytkie i nierzetelne argumenty, zwłaszcza gdy są one efektowne. Często zbijanie argumentów ad auditorem trudne jest także dla lepiej przygotowanych oponentów – odpieranie efektownego, ale nierzetelnego argumentu może wymagać przygotowania dłuższego wywodu, którego słabiej przygotowani słuchacze nie są w stanie prześledzić i ocenić.

Formą pozyskiwania aprobaty słuchaczy mogą być nawet żarty czy zręczne bon moty. Często zyskuje się dzięki takim zabiegom większą aprobatę słuchaczy, niż dzięki starannie skonstruowanej argumentacji. Argumenty takie określa się terminem ad ridiculum (przy czym termin ten ma jeszcze inne znaczenie – wyśmiewanie się z przeciwników).

Porównaj: argumentum ad absurdum, argumentum ad amicitiam, argumentum ad antiquitatemargumentum ad baculum, argumentum ad captandum vulgus, argumentum ad consequentiam, argumentum ad crumenam, argumentum ad fidem, argumentum ad hominem, argumentum ad ignorantiam, argumentum ad invidiam, argumentum ad iudicium, argumentum ad metum, argumentum ad misericordiam, argumentum ad orationem, argumentum ad personam, argumentum ad passiones, argumentum ad populum, argumentum ad quietem, argumentum ad rem, argumentum ad reverentiam, argumentum ad ridiculum, argumentum ad socordiam, argumentum ad superbiam, argumentum ad superstitionem, argumentum ad vanitatem, argumentum ad verecundiam, argumentum ad vertiginem, argumentum a fortiori, argumentum a silentio, argumentum ad exemplum, argumentum ab utili, arguementum a contrario, argumentum ex concessis, argumentum a simili.


Tagi
Encyklopedia filozofiiEncyklopedia retorykiKsięga przysłówLeksykon języka łacińskiego

Dodaj komentarz