Argumentum ad invidiam

Argumentum ad invidiam, niekiedy spotka się także termin argumentum ad odium – nielojalny chwyt erystyczny, dosłownie “argument (odwołujący się) do nienawiści” (w języku łacińskim invidiainvidiae – “zazdrość”, “niechęć”, “nienawiść”; odium, odii – “nienawiść”, “nieprzyjaźń”). Argumentacja odwołująca się do nienawiści, którą jej odbiorca żywi wobec jakiejś osoby lub grupy osób.


W języku angielskim: appeal to spite. W innych językach używa się raczej oryginalnych nazw łacińskich.

Porównaj: argumentum ad absurdum, argumentum ad amicitiam, argumentum ad antiquitatem, argumentum ad auditorem, argumentum ad baculum, argumentum ad captandum vulgus, argumentum ad consequentiam, argumentum ad crumenam, argumentum ad fidem, argumentum ad hominem, argumentum ad ignorantiam, argumentum ad iudicium, argumentum ad metum, argumentum ad misericordiam, argumentum ad orationem, argumentum ad personam, argumentum ad passiones, argumentum ad populum, argumentum ad quietem, argumentum ad rem, argumentum ad reverentiam, argumentum ad ridiculum, argumentum ad socordiam, argumentum ad superbiam, argumentum ad superstitionem, argumentum ad vanitatem, argumentum ad verecundiam, argumentum ad vertiginem, argumentum a fortiori, argumentum a silentio, argumentum ad exemplum, argumentum ab utili, argumentum a contrario, argumentum ex concessis, argumentum a simili.

Istota argumentum ad invidiam. Przykłady

Wykorzystując nienawiść i uprzedzenia łatwo uzyskać akceptację dla jakiegoś twierdzenia lub grupy twierdzeń. Wyrażanie negatywnych osądów o kimś w ogóle zresztą zjednuje osoby podzielające takie stanowisko. Twierdzenia te dotyczą najczęściej negatywnych cech, których w rzeczywistości nie posiada osoba darzona niechęcią. Np.: “spójrzcie na twarz tego psychopaty i zwyrodnialca – nie trzeba tu żadnych więcej dowodów”.

Zastosowanie takiego argumentu wymaga pewnej uprzedniej wiedzy o poglądach i emocjach uczestników sporu. Wiedza ta umożliwia psychologiczną manipulację emocjami uczestników sporu, zwłaszcza poprzez podsycanie wzajemnych animozji.

Podobnie jak argumenty ad metum i ad misericordiam, stanowi jeden z argumentów określanych jako ad passiones. Zbliżony jest także argument ad populum, czyli demagogiczna argumentacja obliczona na uzyskanie poklasku tłumu – bardzo często właśnie poprzez odwołanie się do prymitywnych uczuć negatywnych. Argument ad invidiam szczególnie często opiera się na stereotypach, zwłaszcza gdy łączy się z zabiegiem określanym jako etykietowanie.


Tagi
Encyklopedia filozofiiEncyklopedia retorykiKsięga przysłówLeksykon języka łacińskiego

1 komentarz do “Argumentum ad invidiam”

Dodaj komentarz