Argumentum a silentio

Argumentum a silentio, także w formie argumentum ex silentioargument podważający prawdziwość jakiejś tezy na podstawie braku doniesień, dosłownie “argument z milczenia”. W innym znaczeniu: synonim argumentu a contrario. Z łacińskiego silentiumsilentii – “milczenie”.


Argument taki podważa hipotezę mówiącą o zajściu jakiegoś zdarzenia na podstawie braku doniesień, które potwierdzałyby takie zdarzenie – w tym na podstawie milczenia świadków, braku relacji prasowych czy braku relacji prasowych.

Argumentacja przebiega w myśl schematu: “Źródła (Z1, …, Zn) nie potwierdzają, że dane zdarzenie zaszło. Zatem zdarzenie to nie zaszło”. Wiarygodność tego rodzaju rozumowana zależy od tego, czy prawdziwe jest przemilczane założenie: “Gdyby dane zdarzenie wystąpiło, to określone źródła (Z1, .., Zn) wspomniałyby o nim”.

Porównaj: argumentum ad absurdum, argumentum ad amicitiam, argumentum ad antiquitatem, argumentum ad auditorem, argumentum ad baculum, argumentum ad captandum vulgus, argumentum ad consequentiam, argumentum ad crumenam, argumentum ad fidem, argumentum ad hominem, argumentum ad ignorantiam, argumentum ad invidiam, argumentum ad iudicium, argumentum ad metum, argumentum ad misericordiam, argumentum ad orationem, argumentum ad personam, argumentum ad passiones, argumentum ad populum, argumentum ad quietem, argumentum ad rem, argumentum ad reverentiam, argumentum ad ridiculum, argumentum ad socordiam, argumentum ad superbiam, argumentum ad superstitionem, argumentum ad vanitatem, argumentum ad verecundiam, argumentum ad vertiginem, argumentum a fortiori, argumentum ad exemplum, argumentum ab utili, arguementum a contrario, argumentum ex concessis, argumentum a simili.

Milczenie a retoryka i argumentacja

Znaczenie dla sztuki argumentacji ma tak milczenie aprobujące, jak i milczenie nieaprobujące. Milczenie nie zawsze stanowi czysty brak informacji – często jest także odpowiedzią na coś (tzw. “wymowne milczenie”), czy to aprobującą, czy to negatywną.

Istnieją w kulturze dwa przeciwstawne podejścia do problemu milczenia. Według jednego milczenie nie zobowiązuje do niczego. Według drugiego oznacza ono zgodę na coś –  w myśl łacińskiej sentencji Qui tacet, consentire videtur (“Milczenie jest znakiem zgody”). Milczenie może być w argumentacji i retoryce także czynnikiem wzmacniającym napięcie emocjonalne (chwilowe zamilknięcie), znakiem zakończenia wypowiedzi (często jako milczenie wymowne, np. oskarżające), pauzą dającą słuchaczom czas na przyswojenie sobie treści wypowiedzi lub oznaką niepewności, wahania.


Tagi
Encyklopedia filozofiiEncyklopedia retorykiKsięga przysłówLeksykon języka łacińskiego

Dodaj komentarz