Adiustacja

Adiustacja – przygotowanie tekstu (rękopisu, maszynopisu, wydruku) do druku, tak pod względem redakcyjnym, jak i technicznym – przede wszystkim w wydawnictwach. Przygotowanie redakcyjne obejmuje np. poprawki ortograficzne i stylistyczne, przygotowanie techniczne np. poprawki typograficzne. Niekiedy pod tym terminem rozumie się jednak same tylko redakcyjno-korektorskie zabiegi techniczne. Często spotyka się także błędny zapis “adjustacja”.


Adiustacja tekstu a redakcja i korekta

Pojęciami o zbliżonym charakterze są redakcja (merytoryczne przygotowanie tekstu do druku) i korekta (sprawdzenie pisowni i poprawienie błędów w składzie tekstu). Adiustacja może być pojmowana wąsko – rozumie się wtedy pod tym pojęciem jedynie same zabiegi techniczne, tj. redakcję techniczną. Często jednak (czyni tak np. klasyczna Encyklopedia wiedzy o książce) wyróżnia się trzy jej gałęzie: merytoryczną, stylistyczną i techniczną.

W mniejszych redakcjach adiustacja obejmuje także weryfikację materiałów (dotyczy to zwłaszcza materiałów dziennikarskich). Weryfikacja taka polega na sprawdzeniu poprawności zastosowanych w materiale faktów (liczb, nazwisk, dat, cytatów) oraz poprawności użytych terminów. W większych redakcjach weryfikacją tekstu zajmują się natomiast oddzielnie komórki organizacyjne, zabiegi adiustacji powtarzane są natomiast sekwencyjnie, na wielu etapach przygotowania tekstu do publikacji.

Adiustacja merytoryczna, stylistyczna i techniczna

Adiustacja merytoryczna dotyczy samej treści tekstu, jego kompletności i spójności. Obejmować może np. sprawdzenie zgodności tytułów i śródtytułów z treścią czy też sprawdzenie poprawności podpisów pod ilustracjami. W wydawnictwie wykonuje ją redaktor merytoryczny lub redaktor działu.

Adiustacja stylistyczna (lub: językowo-stylistyczna) dotyczy języka, ortografii i interpunkcji przygotowywanego tekstu. Zabiegi takie zalicza się często do korekt – o ile nie ma się przy tym na myśli takich zabiegów redakcyjnych, w których mieści się także samodzielne wyznaczanie norm dla publikacji.

Adiustacja techniczna, niekiedy definiowana jako właściwe, wąskie znaczenie całego terminu, obejmuje przede wszystkim warstwę wizualną tekstu, w tym np. jego warstwę typograficzną czy kolorystykę. W wydawnictwie wykonuje ją pozostający w kontakcie z drukarniami i studiami DTP redaktor techniczny, adiustator.

Adiustatorzy posługują się, różnymi dla wymienionych wyżej rodzajów przygotowania tekstu, rozbudowanymi systemami znaków korektorskich i dopisków tekstowych. Za ich pomocą opisuje się niedostrzeżone wcześniej usterki i błędy, zamierzone formatowanie przygotowywanego tekstu (w tym składanie i łamanie) oraz dodaje inne uwagi, np. o charakterze organizacyjnym.

Zabiegi te dotyczyć mogą także tłumaczeń audiowizualnych oraz postprodukcji telewizyjnej (np. scenariusze i dialogi).

Informacje słownikowe

Etymologia: wyraz stanowi złożenie łacińskiego przyimka ad i przymiotnika iustus, “sprawiedliwy”, “właściwy”. Często spotykany zapis “adjustacja” jest błędny, powstał on prawdopodobnie pod wpływem wyrazów “justowanie”, “justunek”.

W innych językach: język angielski – layout; język francuski – justification; język niemiecki – Adjustierung. Pojęcia obcojęzyczne stanowią swobodne odpowiedniki pojęcia polskiego ze względu na różnorodność zwyczajów redakcyjnych w poszczególnych krajach.


Tagi
Encyklopedia literatury

Dodaj komentarz