Aktualizm: geologia

Aktualizm geologiczny, uniformitaryzm, uniformitarianizm: jedna z podstawowych zasad geologii, w wyjaśnianiu przeszłości Ziemi należy opierać się wyłącznie na obserwacji sił działających obecnie.

aktualizm

Aktualizm, aktualizm filozoficzny: określenie stanowisk odkreślających rolę stawania się i zmienności w strukturze ontycznej rzeczywistości, zwłaszcza idealizm aktualny Giovanniego Gentile. Podobne stanowiska występują także w teologii i antropologii filozoficznej (przede wszystkim związanej z teologią protestancką). W innych znaczeniach termin ten występuje w psychologii (psychologia Wilhelma Wundta i jego kontynuatorów) oraz w naukach przyrodniczych i filozofii przyrody (zasada aktualizmu i aktualizm geologiczny). W naukach przyrodniczych określa się tak koncepcje podkreślające ciągłość procesów zachodzących w przyrodzie.

Archiwistyka

Archiwistyka: nauka o archiwach i całokształt działalności, której przedmiotem są archiwa i materiały archiwalne.

Aktualizacja

Aktualizacja: w językoznawstwie: użycie znaku językowego w konkretnej wypowiedzi. W filozofii – działanie aktu istnienia w obrębie istoty. W informatyce – w odniesieniu do uzupełniania i wymiany danych. W ekonomii – w odniesieniu do podnoszenia i obniżania cen. W poetyce – w odniesieniu do języka poetyckiego.

Akt teatralny

Akt, akt teatralny, akt sztuki, akt dramatu, akt przedstawienia teatralnego: obok sceny zasadniczy element kompozycyjny utworu dramatycznego, zamknięta formalnie i treściowo część dramatu.

Akt mowy

Akt mowy: użycie przez konkretnego użytkownika w konkretnej sytuacji konkretnego wypowiedzenia. Austin, Searle i Paul Grice – teoria aktów mowy. Pojęcie aktu mowy w językoznawstwie.

Acta martyrum

Acta martyrum, gesta martyrum: “Protokoły sądowe męczenników”, relacje pisane z procesu i męczeństwa pierwszych chrześcijan. Dały początek późniejszej literaturze hagiograficznej.