Strefa aeracji

Strefa aeracji, także strefa napowietrzona lub strefa nawietrzenia – strefa w obrębie skorupy ziemskiej, warstwa przepuszczalnego gruntu (względnie innego przepuszczalnego przewodnika skalnego), w której tylko pewną część porów zajmuje woda higroskopijna, woda kapilarna, woda błonkowata lub wody zawieszone, a pozostała część zwiera powietrze. Znajduje się ona poniżej powierzchni terenu, a powyżej zwierciadła wód gruntowych. Strefa aeracji występująca w złożach rud określana jest terminem strefa utlenienia lub strefa oksydacji ze względu na zachodzące w niej procesy utleniania.

Zobacz też: aeracja rozumiana jako zabieg pielęgnacyjny w ogrodnictwie i rolnictwie. Etymologia: z języka łacińskiego, aer – “powietrze” (por. artykuł aer).

Strefa aeracji – powstawanie i główne właściwości

Woda zawarta w strefie aeracji występuje głównie jako pojawiająca się po deszczu, przemieszczająca się w głąb woda wsiąkowa, wypełniająca jedynie czasowo i miejscowo przestworki skały lub gruntu. Następnie występuje ona jako woda związana siłami międzycząsteczkowymi z ziarnami skał (zjawiska adhezji, adsorpcji i włoskowatości), a więc jako woda higroskopijna, woda błonkowata (przywierająca do cząsteczek gruntu) lub woda kapilarna. W strefie aeracji występować mogą także miejscowe skupiska wód wolnych, wody zawieszone, o różnej trwałości. Powstają one, gdy przemieszczająca się woda wsiąkowa zostaje zatrzymana przez soczewkę skał nieprzepuszczalnych.

Fakt, że pory i szczeliny w gruncie lub podłożu skalnym znajdujące się w strefie aeracji nie są wypełnione wodą sprzyja procesom wietrzenia. Ma to duże znaczenie dla procesów glebotwórczych, gdyż ułatwia rozkład organiczny składników gruntu.

Głębokość strefy aeracji waha się od 0 metrów (bagna, obszary podmokłe) do kilkudziesięciu metrów lub nawet kilkuset metrów (obszary o skąpych opadach, pustynie). Strefa rozciągająca się poniżej zwierciadła wód gruntowych to strefa saturacji (strefa nasycenia).