Socjologizm

Socjologizm – w wersji słabej pogląd, według którego zjawiska społeczne mają charakter swoisty, przez co nie są redukowalne do zjawisk  opisywanych przez inne dyscypliny, jak np. biologia czy psychologia. Choć spotykany już od epoki oświecenia, najpełniejszy wyraz znalazł w myśli wielkich socjologów XIX wieku, jak Émile Durkheim czy Auguste Comte.

W wersji mocnej pogląd, że socjologia jest podstawową dyscypliną humanistyczną, na której opierać powinny się wszelkie inne. Zbliżony pogląd może nakazywać także opieranie na wynikach nauk socjologicznych czy też na myśli społecznej – filozofii. Wreszcie, w najsilniejszej wersji, termin “socjologizm” oznaczać może redukcję do zjawisk społecznych wszelkich zjawisk kulturowych i psychicznych. Według tak rozumianego socjologizmu w pełni zależne od warunków społecznych są wszelkie zjawiska pozaprzyrodnicze, jak wiedza, kultura, sztuka i moralność.

Socjologizm, zwłaszcza w najmocniejszej wersji, stanowi – podobnie jak np. biologizm czy psychologizm – formę redukcjonizmu. Jednym z czołowych krytyków socjologizmu był E.E. Evans-Pritchard.