Radiestezja
Radiestezja, także różdżkarstwo – umiejętność odnajdywania promieniowania, które emitować mają osoby, istoty żywe oraz przedmioty. Nie ma ona jasnych podstaw naukowych i uważana jest szeroko za pseudonaukę. Radiestezja kojarzona jest najczęściej z poszukiwaniem szkodliwych podziemnych żył wodnych, źródeł wody pitnej oraz złóż metali. Zastosowania te były rzeczywiście najczęstsze w tradycyjnym różdżkarstwie, według współczesnych radiestetów możliwe zastosowania radiestezji są jednak bardzo szerokie – obejmują też np. poszukiwanie chorób w medycynie alternatywnej, poszukiwanie zaginionych osób, poszukiwanie skarbów i innych substancji, a także poszukiwanie odpowiedzi na zadane przez radiestetę pytania.
Czym jest radiestezja?
Radiestezja a różdżkarstwo i rabdomancja
Termin różdżkarstwo jest w zasadzie synonimem radiestezji, spotyka się jednak także jej podział na różdżkarstwo i wahadlarstwo oraz inne dziedziny w zależności od stosowanych narzędzi. Spotyka się też inne rozróżnienie pomiędzy różdżkarstwem i radiestezją – różdżkarstwo to tradycyjna forma wróżbiarstwa, stosowanie różdżki do poszukiwań metalu i wody, podczas gdy radiestezja jest jego nowoczesnym rozwinięciem, w którym poszukuje się naukowych lub parapsychologicznych wyjaśnień znanych od dawna zjawisk. Dawniej różdżkarstwo stosowane było przede wszystkim do poszukiwania podziemnych źródeł wody pitnej. Znajdowało też szerokie zastosowanie w dawnym górnictwie, w którym różdżek używano do poszukiwania złóż metali i innych kopalin.
W starożytności i w średniowieczu nie dostrzegano różnic pomiędzy stosowaniem różdżek do wykrywania wody a wróżbiarstwem – stanowiło więc ono rodzaj dywinacji (wróżbiarstwa) określany jako rabdomancja. Różdżkarstwo nowożytne, związane z intensywnym rozwojem górnictwa od późnego średniowiecza, odwoływało się już natomiast do sił natury, nie przydawano mu przeważnie charakteru nadprzyrodzonego. Miało ono więc, podobnie jak alchemia, charakter przednaukowy lub protonaukowy. Mogło więc stać się łatwo podstawą współczesnej radiestezji, która przeważnie nie odwołuje się do zjawisk nadprzyrodzonych, duchowych.
Działanie i zastosowanie radiestezji
Nie ma przy tym pewności, jakie rodzaje radiacji mają związek z działaniem radiestezji, i czy w ogóle takowe istnieją. Działanie radiestezji nie ma wyraźnych podstaw naukowych, nie sposób powiązać go z żadnymi prawami fizyki. Można więc sądzić, że radiesteta pracuje podobnie jak medium, a jego zdolność ma charakter nie fizyczny, ale psychiczny. Radiestezja jest czymś bliższym fenomenom postrzegania pozazmysłowego (ESP), niż konwencjonalnej fizyce.
Wahadełko stosowane jest często w medycynie alternatywnej, do diagnozowania różnych chorób fizycznych, a także do odpowiadania na kwestie związane z terapią i środkami leczniczymi. Wahadełko przykłada się wpierw do zdrowych części ciała a następnie stopniowo przesuwa w celu wykrycia źródła choroby. Po przybliżeniu do chorego miejsca ciała ruchy wahadełka ulegają zmianie.
Niektórzy radiesteci stosują wydrążone wahadełka, z otworem w którym umieszcza się próbkę poszukiwanego materiału lub substancji w określony sposób związanej z tym, czego się poszukuje. Inni wolą trzymać materiał związany z poszukiwaniami w jednej ręce, w drugiej trzymając przyrządy różdżkarskie.
Wahadełka można używać także w inny sposób, do poszukiwania informacji i odpowiedzi na pytania. Przypomina ono wtedy nieco wskaźnik stosowany w tabliczkach ouija. Ruch wahadełka zgodny z kierunkiem ruchu wskazówek zegara oznacza zazwyczaj odpowiedź twierdzącą na zadane pytanie, jego ruch przeciwny do kierunku ruchu wskazówek zegara oznacza natomiast odpowiedź negatywną.
Teleradiestezja
Rodzajem radiestezji, który w jeszcze większym stopniu odwołuje się do pojęcia poznania pozazmysłowego, jest teleradiestezja. Jest to poszukiwanie substancji na odległość, w którym nie zawsze rezygnuje się jednak z zastosowania wahadełka i innych przyrządów radiestezyjnych. Zamiast operować wahadełkiem w fizycznym miejscu poszukiwania wody czy też minerałów radiesteta może np. posłużyć się mapą, która przedstawia obszar poszukiwań. Zwolennicy tej metody utrzymują, że istnieje subtelny związek pomiędzy przedmiotem fizycznym a jego reprezentacją (taką jak mapa, rysunek, rzeźba itp.). Niektórzy teleradiesteci posługują się mapami również do poszukiwań zaginionych osób.
Przyrządy radiestezyjne – wahadełko i różdżka do radiestezji
Wahadełko radiestezyjne stanowi współcześnie najważniejszy przyrząd radiestezyjny, używany częściej, niż różdżka. Składa się ono z niewielkiej kuli lub stożka (spotyka się także wahadełka o innych kształtach) wykonanego z metalu innego, niż stal. Kulka lub stożek zawieszone są na niesprężystym sznurku, który dla wygody przymocowuje się najczęściej do ułatwiającego trzymanie wahadełka drążka. Sznurki wykonane z przędzy są dość sprężyste, lepiej wybrać więc sznurek wykonany z innych włókien lub cienką linkę nylonową. Przypadkowe poruszenie nadmiernie sprężystego sznurka może łatwo spowodować mylące dla radiestety ruchy wahadełka. Drążek wahadełka trzyma się zawsze w okolicach miejsca, do którego przymocowany jest sznurek, ale przy tym tak, by nie dotykać przypadkowo sznurka ręką. Można jednak owijać sznurek wokół drążka tak, aby ruchy wahadełka były lepiej widoczne dla radiestety – istnieją nawet wahadełka umożliwiające automatyczne skracanie sznurka. Widoczność jest istotna, istnieją bowiem ruchy wahadełka, które są charakterystyczne dla danej substancji. Charakterystyczna jest zwłaszcza ilość oscylacji wahadełka oraz to, czy porusza się ono zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara, czy też przeciwnie do niego. Podobnie jak różdżka radiestezyjna, wahadełko wskazuje więc swoimi ruchami na obecność poszukiwanej przez radiestetę substancji. Jest przy tym współcześnie preferowane przez radiestetów ze względu na większą dokładność wskazań.
Różdżka radiestezyjna nie wyszła jednak z użytku. Stosowana jest wciąż szeroko w najbardziej tradycyjnych zastosowaniach radiestezji, którymi są poszukiwania wód podziemnych oraz poszukiwania metali. Wiąże się to z faktem, że wskazania różdżki są wprawdzie mniej dokładne, ale za to silniejsze. Stanowi ona więc preferowany przyrząd gdy radiesteta poszukuje jakiejś substancji znajdując się w ruchu (ze względu na zmniejszenie możliwości przypadkowych poruszeń) oraz wtedy, kiedy substancja ta jest bardziej oddalona (np. znajduje się głęboko pod ziemią).
Radiesteci i historia radiestezji
Radiesteta (“różdżkarz”)
Radiesteta to osoba, która dysponować ma specjalną wrażliwością i zdolnością wyszukiwania ukrytych przedmiotów, a także informacji. Zdolność ta jest przy tym często nieuświadomiona. Radiesteta posługuje się w swojej działalności prostymi wskaźnikami, przyrządami radiestezyjnymi – najczęściej są to różdżka radiestezyjna lub wahadełko. Pozwalają one na wzmocnienie zdolności radiestety, nie są jednak jej źródłem. Różdżka i wahadełko nie są więc w ścisłym sensie przyrządami, które pozwalają np. wykryć żyły wodne – właściwym narzędziem radiestezji jest sam radiesteta, a różdżki i wahadełka stanowią tylko pomoce w jego pracy. Wielu radiestetów pracuje nawet bez żadnych przyrządów. Praktykowane jest nawet wykrywanie przedmiotów na odległość (teleradiestezja).
Według radiestetów ruchy wahadełka są delikatne i subtelne, łatwo więc na nie wpłynąć tak przez świadome, jak i przez nieświadome poruszenia mięśniowe. Jest to jedna z największych trudności związanych z radiestezją, wobec czego efektywne różdżkarstwo wymaga długotrwałej praktyki, Do zajmowania się radiestezją niezbędna jest także wiedza fachowa, którą można nabyć ze stosunkowo bogatej literatury omawiającej zagadnienia związane z radiestezją. Praca radiestety wymaga więc specjalnych predyspozycji i nie każda osoba może nim zostać – z drugiej jednak strony posługiwania się wahadełkiem lub różdżką do zastosowań amatorskich może nauczyć się każdy.
Powstanie radiestezji i organizacje radiestetów
Współczesna radiestezja rozwinęła się z tradycyjnego różdżkarstwa w okresie międzywojennym. Początkowo rozwijała się głównie we Francji, gdzie w 1930 roku sam termin “radiestezja” (w języku francuskim radiesthésie) ukuł znany radiesteta, ksiądz Alexis Timothée Bouly (Abbé Bouly). Był on także jednym z pionierów stosowania wahadełka radiestezyjnego zamiast różdżki radiestezyjnej. Już w 1930 roku powstało też pierwsze stowarzyszenie radiestetów, L’Association des amis de la radiesthésie (Stowarzyszenie Przyjaciół Radiestezji), które przyczyniło się znacznie do rozwoju i popularyzacji radiestezji. Drugim ośrodkiem jej rozwoju stała się Wielka Brytania, gdzie w 1933 założono organizację British Society of Dowsers (Brytyjskie Stowarzyszenie Różdżkarzy). W Stanach Zjednoczonych największe znaczenie ma American Society of Dowsers.