Na fujarce

Na fujarce – cykl utworów lirycznych Marii Konopnickiej opublikowany w całości w zbiorze Poezje (Warszawa 1883; tytuł oryginalny Poezye. Seria druga), już w latach 1881-1882 ogłoszony częściowo w czasopismach. Obejmuje liryki stylizowane na piosenki ludowe, w tym A któż ciebie, ty wierzbino, wychował?A czegoż rżysz po rosie, koniku ty mój siwyWsiałem ci ja w czarną rolę…Świecą gwiazdy, świecą…A czemuż wy, chłodne rosy, padacie… (incipity utworów). Wiele z nich zyskało dużą popularność wśród czytelników, do tekstów powstawała też muzyka.


Warstwa treściowa

Włączone do cyklu wiersze należą do najwybitniejszych osiągnięć Marii Konopnickiej w dziedzinie liryki. Motywy utworów poetka zaczerpnęła z obyczajowości wiejskiej. Stanowią one rodzaj osobistego wyznania przedstawicieli ludu, skarżących się na gorycz chłopskiego losu. Czerpią też wiele z żywego folkloru, z jego symboliki, legend i gadek.

W cyklu Na fujarce widoczna jest silna inspiracja inspirowaną folklorem literaturą romantyczną. Wyraźne są zwłaszcza nawiązania do poezji Teofila Lenartowicza i Syrokomli. W wielu wymiarach cykl Konopnickiej ma jednak charakter nowatorski. Konopnicka podnosi bowiem wypowiedzi postaci z ludu do rangi poezji wysokiej, postacie te zdolne są do samoanalizy i refleksji, cechuje je wrażliwość i bogactwo wewnętrzne. Stylizacja ludowa dominuje treść i formę utworów, wymowa dzieła odwołuje się wprost do ludowego pojmowania świata, które ujęte jest przy tym za pomocą prostych środków poetyckich. Należą do nich np. dialogi liryczne, rozbudowane opisy przyrody oraz paralelizm świata przyrody i świata ludzi, często występujący jako antropomorfizacja (np. “brzoza” – “sąsiadka”, “ojciec” – “ciemny las”).

Wersyfikacja “Na fujarce”

Wersyfikacja utworów jest urozmaicona, bliska technice poetyckiej pieśni ludowej. Oryginalnie moduluje układy sylabotoniczne, rzadziej także sylabiczne. Z pieśnią ludową wiążą wiersze cyklu skłonność do przesuwania akcentów, obecność refrenów oraz paralelizmy wewnątrzwierszowe. W wierszach występują przede wszystkim typowe dla poezji Konopnickiej jedenastozgłoskowce i ośmiozgłoskowce, przy czym ich wewnętrzna struktura jest silnie podkreślona, niekiedy także przez rozbicie graficzne wersu.

Muzyka

Muzykę do poszczególnych utworów cyklu Na fujarce stworzyło wielu kompozytorów. Należeli do nich Władysław Żeleński, Ignacy Friedman, Piotr Maszyński i Stanisław Niewiadomski.


Tagi
Encyklopedia literatury

Dodaj komentarz