Louis Honoré Fréchette

Louis Fréchette

Louis Honoré Fréchette, urodzony 16 listopada 1839 w Lévis w prowincji Quebec, zmarły 31 maja 1908 w Montrealu – pisarz kanadyjski (poeta i dramaturg) piszący w języku francuskim (zobacz Literatura kanadyjska w języku francuskim) oraz polityk i dziennikarz. Uważany za najwybitniejszego pisarza quebeckiego w XIX wieku. Znany także jako Louis Fréchette (imienia Honoré przestał używać po 1880 roku).

Louis Honoré Fréchette: Biografia

Urodził się 16 listopada 1839 roku w Lévis, wtedy jeszcze pod nazwą Pointe-Lévy, jako syn Louisa Fréchette i Marguerite Martineau, w ubogiej rodzinie (ojciec był analfabetą). Uczył się wpierw w szkole, którą prowadzili  Bracia szkolni (francuskie Frères des écoles chrétiennes), a następnie w le petit séminaire de Québec, le collège de Saint-Anne-de-la-Pocatière i le collège de Nicolet. Był trudnym uczniem, miał problemy z dyscypliną szkolną. Studiował krótko prawo w mieście Québec na Université Laval, nie uzyskał jednak dyplomu. Już wtedy pisał wiersze i dramaty (zbiór poetycki Mes loisirs, który ukazał się w 1862; dramat Félix Poutré z 1862).

Praktyka prawnicza Fréchette’a nie była udana, choć nawet bez bakalaureatu podjął pracę w firmie prawniczej, którą prowadzili François-Xavier Lemieux i Édouard Rémillard, a następnie otworzył własną praktykę w Lévis. Nie udała się także próba założenia liberalnej gazety (już wcześniej pracował krótko jako reporter). Podobnie jak własna praktyka prawnicza, porażkę komercyjną odniosły założone przez niego gazety Le Drapeau de Lévis (ukazały się tylko cztery numery) i Le Journal de Lévis (ukazywała się kila miesięcy).

W 1866, ze względu na problemy finansowe, a także rozczarowanie sytuacją polityczną, wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i osiadł w Chicago, gdzie przebywał do 1871. Pracował tam dla Illinois Central Railroad. Próbował tam, angażując się w życie społeczności frankofońskich, wydawać kolejne gazety i pisać dramaty. Rękopisy uległy jednak zniszczeniu w czasie wielkiego pożaru Chicago (Great Chicago Fire). Wyjątkiem jest jedynie La Voix d’un exilé (“Głos wygnańca”, 1866-1869), pamflet wymierzony przeciwko powstaniu Konfederacji Kanady (1867) i wspierającym je ugrupowaniom konserwatywnym.

Po powrocie do Kanady w 1871 Fréchette zaangażował się w życie polityczne, działając na rzecz stronnictw liberalnych, w tym Parti National. Po początkowych niepowodzeniach, w latach 1874-1878 zasiadał w Parlamencie Kanady z okręgu Lévis. Brał jeszcze udział w wyborach w 1878 i 1882, nie uzyskując jednak mandatu.

W 1876 wżenił się w bogatą rodzinę, dzięki czemu mógł poświęcić więcej czasu na działalność literacką. Ojcem jego żony (Emma Beaudry) był bogaty kupiec i bankier Jean-Baptiste Beaudry, do rodziny należał także burmistrz Jean-Louis Beaudry.

W 1877 ukazał się jego trzeci tomik poetycki, Pêle-mêle, który został dobrze przyjęty przez krytykę literacką. Rozprowadzał egzemplarze autorskie we Francji, co otworzyło mu drogę do przyszłego znacznego uznania, jakie miał zdobyć w tym kraju. Mając na uwadze konkurs organizowany przez Akademię Francuską wydał w 1879 zbiory Poésies choisies i Les oiseaux de neige. sonnets. W 1880 Akademia Francuska przyznała mu Prix Montyon, co przyniosło mu wielkie uznanie wśród współobywateli w Kanadzie. Była to nagroda wielkiego formatu, żaden artysta Kanady nie został dotąd tak bardzo doceniony w Europie. W Kanadzie Fréchette zaczął być  odtąd postrzegany wręcz jako nieoficjalny “poeta laureatus” (tworzył np. ody z okazji ważnych wydarzeń publicznych). Spotkał się jednak także z wrogością, zarzucano mu nawet plagiaty.

W 1884 znów zajął się dziennikarstwem, zostając na 15 miesięcy redaktorem naczelnym La Patrie. Następnie na pewien czas wycofał się z życia publicznego. Powrócił do niego, gdy premierem Quebecu został liberał Honoré Mercier. Nie otrzymał jednak oczekiwanej posady rządowej, więc rozczarowany niewdzięcznością liberałów udał się wraz z rodziną na dobrowolne wygnanie do Francji. W 1889 otrzymał posadę rządową, na której pracował aż do śmierci.

Louis Honoré Fréchette: Twórczość

Do wczesnych utworów pisarza należą jego pierwszy tomik Mes Loisirs i dramat Félix Poutré. Poemat La Voix d’un exilé (“Głos wygnańca”) z 1866, rozszerszony w 1869, stanowi pamflet polityczny wymierzony przeciw środowiskom konserwatywnym Kanady, nawiązujący  do francuskich ideałów republikańskich, Do historii literatury wporwadziły Fréchette’a zbiory poetyckie Les Fleurs boréales (“Kwiaty północne”) i Les Oiseaux de neige (“Ptaki śniegu”) z 1879, za które nagrodzony został Prix Montyon w 1880. Dziełem budzącym kontrowersje jest La Légende d’un peuple (“Legenda ludu”) z 1887. Stanowi ona wyraz XIX-wiecznego nacjonalizmu liberalnego. Jest to cykl poematów będących łącznie epicką kroniką historii Kanady.

Originaux et détraqués (“Oryginałowie i szaleńcy”) z 1892 to zbiór opowiadań prozą. Dzieło Le Noël au Canada (“Boże Narodzenie w Kanadzie”) ukazało się oryginalnie w wersji angielskiej jako Christmas in French Canada (1899). W 1908 roku ukazał się w trzech tomach zbiór wierszy Poésies choisies (“Wiersze wybrane”). Wśród dramatów wymienić można dzieła Félix Poutré (1871), Papineau (1880) i Véronica (1908).

Lettres à Basile z 1872 to wybór listów polemicznych. Dopiero w 1961 ukazały się pod tytułem Mémoires intime dzienniki pisarza, opracowane na podstawie szkiców autobiograficznych.

Louis Honoré Fréchette: Publikacje i spektakle

Opracowano na podstawie artykułu biograficznego w Canadian Writers Before 1890. Tworzył także adaptacje sceniczne dzieł innych autorów. Przekład polski: Kwiaty północne i inne wiersze (2014, przełożył Ryszard Mierzejewski).

Źródła:

• Dictionary of Canadian Biography
• The Canadian Encyclopedia