La Coruña

A Coruña

La Coruña (nazwa w języku hiszpańskim) lub A Coruña (nazwa w języku galicyjskim) – miasto w północno-zachodniej Hiszpanii, w regionie Galicja, 246,056 mieszkańców (stan na 2008 rok). Ośrodek administracyjny hiszpańskiej prowincji (provincia) A Coruña. Port morski na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego.


Położenie i urbanistyka

Miejscowość założona prawdopodobnie jeszcze przed czasami rzymskimi (osada celtycka). Miasto położone jest na północno-zachodnim krańcu Hiszpanii, nad niewielką zatoką Oceanu Atlantyckiego. Stare miasto (Ciudad Vieja) położone jest na oddzielonym od stałego lądu wąskim przesmykiem półwyspie między zatokami Ría del Burgo i Orzán. Na stałym lądzie leży nowe miasto Ciudad Nueva, zwane też La Pescadería, otoczone wianuszkiem przedmieść.

La Coruña: Historia miasta

Na terenie La Corunii istniała osada celtycka, a następnie rzymska. W czasach rzymskich nosiła nazwę Brigantium (obecna jest pochodzenia średniowiecznego, pierwotnie Coronium).  Nie jest jasne, czy u szczytu swej potęgi na Półwyspie Iberyjskim, tj. w VIII, IX i X wieku zajmowali ją Maurowie – ta jego część była jedną z niewielu, która pozostawała w rękach władców chrześcijańskich. Zajmowane też czasowo przez Portugalczyków, z Hiszpanią (Królestwo Kastylii) połączone ostatecznie w XV wieku. Do wielkiego znaczenia miasto doszło w średniowieczu, kiedy to stanowiło ważny ośrodek przemysłu tekstylnego.

W 1386 roku w mieście wylądowały wojska Jana z Gandawy, księcia Lancaster, którego małżonka rościła sobie prawa do tronu Kastylii. 26 czerwca 1588 właśnie z La Corunii wyruszyła przeciw Anglii zakończona klęską Hiszpanów ekspedycja Niezwyciężonej Armady. Następnego roku Anglicy, którymi dowodzili Francis Drake i John Norris, zwyciężyli w okolicach miasta flotę hiszpańską oraz spustoszyli część portu.

La Coruña była miejscem działań wojennych także w czasie Hiszpańskiej wojny wyzwoleńczej w czasach napoleońskich: w bitwie pod La Corunią 16 stycznia 1809 roku wojskami brytyjskimi dowodził generał John Moore. Ewakuacja oszczędziła życie wielu żołnierzy brytyjskich, jednak generał Moore zginął w czasie bitwy, a Francuzi zajęli miasto.

Gdy w 1898 Hiszpania utraciła na rzecz Stanów Zjednoczonych ostatnie kolonie w Ameryce, Kubę i Portoryko, gospodarka żyjącego w dużej mierze z handlu z nimi miasta bardzo ucierpiała.

La Coruña: Gospodarka

Dla gospodarki miasta kluczowe znaczenie ma port rybacki i handlowy. La Coruña ma także duże znaczenie jako węzeł kolejowy i drogowy; w mieście istnieje także port lotniczy. Rozwinięty jest przemysł spożywczy (przede wszystkim produkcja konserw i solonych ryb), tytoniowy (znana fabryka wyrobów tytoniowych na przedmieściu Santa Lucía), stoczniowy (głównie produkcja statków rybackich), chemiczny i metalowy oraz hutnictwo żelaza i aluminium, a także rafinacja ropy naftowej. Miasto jest także istotnym ośrodkiem turystycznym (zabytki, kąpielisko nad Oceanem Atlantyckim).

Znaczenie miasta jako portu i węzła transportowego opiera się na tym, że znajduje się ono na morskim szlaku handlowym łączącym północną Europę z Ameryką Łacińską. Załadunki portu to przede wszystkim produkty rolnicze, szczególnie cebula i ziemniaki. Wyładunki to natomiast głównie węgiel, sól i produkty przemysłowe. Miasto jest drugim w Hiszpanii centrum rybołówstwa.

W mieście znajduje się wyższa szkoła morska i rolnicza. Jest ono także ważną bazą wojskową.

La Coruña: Zabytki i atrakcje turystyczne

Największą atrakcją miasta (prócz plaż i walorów krajobrazowych) jest Stare Miasto, Ciudad Vieja. Budnki zdobią charakterystyczne miradores, tj. oszklone balkony. Położony na małej wysepce malowniczy zamek San Antón służył jako fort i więzienie, obecnie znajduje się w nim muzeum archeologiczne. Wieża Herkulesa (hiszp. Torre de Hércules), doskonale zachowana latarnia morska z czasów rzymskich (zbudowana za czasów cesarza Trajana, choć legenda wiąże ją z Fenicjanami), znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Wśród kościołów wyróżniają się kościół św. Jakuba (Santiago, XII wiek), Santa María del Campo (XIII wiek) oraz św. Dominika (Santo Domingo, XVIII wiek, świetny przykład baroku galicyjskiego). W ogrodzie San Carlos znajduje się grób generała Johna Moore’a. Jednym z najbardziej znanych obiektów jest Muzeum Ludzkości – projektantem budynku muzeum był Arata Isozaki.

Uwagi językowe

Forma galicyjska nazwy, tj.  A Coruña, ze względu na postępujący stale proces regionalizacji Hiszpanii zwłaszcza w nazewnictwie oficjalnym stopniowo wypiera formę hiszpańską (kastylijską). Proces ten widoczny jest dziś także na gruncie języka polskiego, choć wydaje się, że forma hiszpańska wciąż stanowi bardziej popularny wariant. W języku angielskim, prócz form galicyjskiej i hiszpańskiej, spotyka się także rzadszą nazwę Corunna oraz archaiczną The Groyne. Użytkownikom języka polskiego sprawiać może kłopot odmiana nazwy tego miasta przez przypadki: formy typu “La Coruñi” wiele słowników zaleca jako wzorcowe, formy typu “La Corunii” są jednak w praktyce bardziej popularne i nie stanowią błędu językowego.


Tagi
Wielka encyklopedia geograficzna świata

Dodaj komentarz