Giovanni Battista Agucchi

Giovanni Battista Agucchi (1570-1632) – włoski duchowny (sekretarz papieski), dyplomata papieski i teoretyk sztuki okresu renesansu. Nazwisko także w formach Giovanni Battista Agocchi, Giovanni Battista Agucchia, Giovanni Battista Dalle Agocchie. Ważny dla rozwoju sztuki barokowej, mimo że dążył do powrotu form klasycznych i wyrażał niechęć do malarstwa Caravaggia.

Giovanni Battista Agucchi – biografia

Urodził się 20 listopada 1570 roku w Bolonii Jego bratem był kardynał Girolamo Agucchi. Studiował w Bolonii, w Faenzy i w Rzymie. Był sekretarzem kardynała Pietro Aldobrandiniego, bratanka papieża Klemensa VIII, mecenasa artystów renesansowych. W latach 1507-1515 pracował nad omówionym niżej traktatem o malarstwie. W 1621 roku został sekretarzem papieża Grzegorza XV, który także pochodził z Bolonii. Zmarł 1 stycznia 1632 roku w czasie zarazy.

Teoria sztuki Agucchiego

Agucchi był autorem cieszącego się dużym uznaniem traktatu o malarstwie – Trattato della pittura. W pracach nad dziełem brał udział prawdopodobnie także malarz Domenichino, który był również autorem portretu Aguchiego. Dzieło, które powstawało w latach 1607-1615, jest jednym z najważniejszych źródeł mówiących o poglądach na sztukę w pierwszych latach XVII wieku.

W traktacie tym dowodził że sztuka, która idealizuje naturę (artystów takich jak Rafael czy Annibale Carracci) przeznaczona jest dla publiczności wyrafinowanej i cechującej się erudycją. Sztuka naturalistyczna, nie stroniąca od ukazywania niedoskonałości, którą reprezentował np. Caravaggio – przemawia natomiast do zwykłych, pozbawionych znajomości przedmiotu odbiorców.

Caravaggio i manieryści to według Agucchiego barbaryzacja sztuki. Agucchi uważał, że źródłem sztuki jest umysł artysty, który może tworzyć sceny doskonalsze niż te, które tworzy sama natura. Estetyka ta jest w istocie neoplatońska, odwołuje się do typowej dla kultury renesansu neoplatońskiej wizji artysty-Demiurga, platońskie jest także dążenie do idealizacji natury.

Agucchi wywarł znaczny wpływ na późniejszą teorię sztuki – jego kontynuatorem był zwłaszcza Giovan Pietro Bellori (np. sławny wykład L’Idea wygłoszony w Akademii świętego Łukasza). Bellori uważał, że Annibale Carracci był odnowicielem sztuki, przywracającym jej blask, który miała w okresie dojrzałego renesansu – ocena ta wywodzi się z estetyki Agucchiego. Bezpośrednio od niego Bellori zapożyczył neoplatońską ideę, że artysta musi poprawiać niedoskonałości natury przedstawiając ją nie taką, jaką jest, ale taką, jaką być powinna. Podobne idee żywiła też estetyka, którą reprezentowała Akademia Carraccich.