Encyklopedia teatru

Abe Lincoln in Illinois: dramat amerykańskiego pisarza Roberta E. Sherwooda z 1938 roku, nagrodzony nagrodą Pulitzera.

Actes Sud: francuskie wydawnictwo w siedzibą Arles, znane zwłaszcza publikacji teatralnych (Papiers).

Actio: jeden z działów retoryki. Wykonanie mowy. W zasadzie synonim pronuntiatio, gdzie jednak mniejszy nacisk kładzie się na grę aktorską (ciałem).

Actors Studio: stowarzyszenie ludzi teatru w Nowym Jorku, rozwijające amerykańską formę metody Stanisławskiego (“the Method”).

Adaptacja: w obrębie literatury – transpozycja, na potrzeby filmu – ekranizacja. Przeróbka oryginalnego utworu na potrzeby innych adresatów lub dostosowanie go do innych środków wyrazu. Wyróżnianie adaptacji wiernych i swobodnych możliwe jest, o ile przyjąć romantyczne rozumienie oryginalności.

Agencja artystyczna: definicja, organizacja wyszukująca możliwości pracy artystom (aktorom, muzykom), a także organizująca imprezy.

Agon: w języku greckim rywalizacja, spór, igrzyska, zawody. Termin dotyczy zawodów sportowych, w tym igrzysk olimpijskich, oraz innych konkursów, muzycznych i poetyckich. W teatrze greckim element tragedii i komedii. Także konkurs tragików organizowany w starożytnych Atenach w Wielkie Dionizje. Pojęcie kluczowe dla kultury starożytnej Grecji – społeczeństwo greckie określa się wręcz jako “społeczeństwo agonistyczne”.

Agon: teatr grecki. Definicja agonu – komedia attycka i tragedia grecka. Ajschylos, Sofokles, Eurypides. Poza tym zawody tragików, konkurs na najlepszą tragedię, które odbywały się w Wielkie Dionizje i inne święta w Atenach i Grecji.

Agonoteci: sędziowie zawodów sportowych, agonów. Sponsorzy i organizatorzy, również w odniesieniu do innych konkursów, jak agony teatralne i poetyckie, Także definicja ogólna dla języka greckiego.

Akcja: typ fabuły, przebieg zdarzeń w obrębie fabuły powieści, dramatu filmu. Fazy akcji: zawiązanie akcji, rozwinięcie, punkt kulminacyjny, perypetia, rozwiązanie akcji.

Akrobatyka chińska, zaji: tradycyjna akrobatyka chińska z elementami cyrku, teatru, sztuk walki.

Akt filmu, akt filmowy, akt: pierwotnie także jednostka podziału fabuły filmu, obecnie jedynie odcinek taśmy filmowej.

Akt, akt teatralny, akt sztuki, akt dramatu, akt przedstawienia teatralnego: obok sceny zasadniczy element kompozycyjny utworu dramatycznego, zamknięta formalnie i treściowo część dramatu.

Aktor, aktorka: artysta odtwarzający postaci sceniczne, grający jakąś rolę w teatrze, filmie, telewizji.

Animator: w terminologii filmowej – osoba zajmująca się tworzeniem animacji. W terminologii teatralnej: aktor teatru lalek. Ogólnie: osoba dokonująca animacji, ożywienia czegoś.

Antony Tudor: angielski choreograf i tancerz działający w Stanach Zjednoczonych, reprezentant baletu psychologicznego.

Antrakt: przerwa pomiędzy aktami przedstawienia lub muzyka między nimi (muzyka antraktowa). Artykuł podaje także synonimy i znaczenia słownikowe tego terminu.

Christmas pantomime: rodzaj widowiska teatralnego, zwłaszcza dla dzieci,wystawianego w Anglii w okresie Bożego Narodzenia.

Dekoracja, dekoracje: zespół elementów służących do ozdoby dzieł sztuki, budowli oraz przedmiotów rzemiosła.

Edmund Cięglewicz: filolog klasyczny, tłumacz Arystofanesa (Gromiwoja = Lizystrata).

Jakub Adamczewski (1763-1812): polski pisarz i tłumacz. Związany z Teatrem Narodowym, tłumaczył głównie libretta i francuskie komedie.

John Bale: angielski pisarz. Jego dramaty stanowią stadium pośrednie między moralitetem a szekspirowskim dramatem historycznym. Bibliograf, pierwszy angielski historyk literatury. Biskup anglikański Ossory, polemista protestancki.

Teatr paniczny, także ruch paniczny: ruch teatralny we Francji (lata 60. i 70.). Nawiązanie do surrealizmu i teatru okrucieństwa. Fernando Arrabal, Alejandro Jodorowsky.