El-Ajun
El-Aaiún; Laâyoune; Al-Ujun
El-Ajun – miasto w północno-zachodniej Afryce, na obszarze Sahary Zachodniej (ośrodek administracyjny i największe miasto), pod kontrolą Królestwa Maroka. Al-Ujun to polska transkrypcja nazwy z języka arabskiego, El-Aaiún to wciąż często używana forma hiszpańska, Laâyoune to preferowana często w Maroku forma francuska. Spotyka się także formy El-Aaiun, El-Ayoun, al-Ayun, Al-‘Uyūn, Al-Ajun, Ujun. Miasto ma 217 723 mieszkańców (dane na 2014 rok).
El-Ajun: Historia i polityka
W latach 1940-1976 miasto stanowiło stolicę kolejno Hiszpańskiej Sahary Zachodniej i Sahary Hiszpańskiej, hiszpańskich kolonii obejmujących południową część Maroka. Jest to stosunkowo nowa miejscowość, rozwiana od 1938 przez Hiszpanów jako kolonialne centrum administracyjne i militarne, kiedy to odkryto w okolicach źródła wody pitnej. Początkowo zamieszkiwane w dużej mierze przez ludność europejską (ok. 10 000 Europejczyków w 1976 i 30 000 populacji miejscowej, głównie w osiedlach namiotowych na obrzeżach).
W czasach kolonizacji hiszpańskiej w pobliskim Bu Craa (Bou Craa) rozpoczęto wydobycie fosforytów, a między złożami i nabrzeżem portowym w okolicach El-Ajun zbudowano przenośnik o długości 105 kilometrów. Powstał także sam port, oddalony od miasta. W czasie późniejszych konfliktów między Marokiem a Frontem Polisario i Mauretanią był on często uszkadzany.
W 1976 miasto wraz z całą Saharą Zachodnią zajęło Maroko – praw Maroka do tego terytorium nie uznaje jednak większość państw świata. Część ludności wyjechała wtedy do Algierii. W czasie konfliktów o Saharę Zachodnią, inaczej niż bardziej oddalone obszary regionu, miasto zawsze pozostawało pod ścisłą kontrolą sił marokańskich. W obrębie Maroka El-Ajun stanowi siedzibę regionu Laâyoune-Sakia El Hamra oraz prowincji Laâyoune. Za swoją stolicę uznaje to miasto Sahara Zachodnia (ofic. Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna), którą za niepodległe państwo uznaje kilkadziesiąt państw świata, głównie afrykańskich. W czerwcu 1993 miasto było miejscem niezakończonych sukcesem rozmów dwustronnych między Marokiem a Frontem Polisario, pod auspicjami ONZ.
El-Ajun: Geografia i ekonomia
Miasto leży na północy Sahary Zachodniej. Nie leży bezpośrednio nad Oceanem Atlantyckim, od którego dzieli je odległość 13 kilometrów. Zaopatrywanie go w wodę możliwe jest dzięki dość licznym oazom położonym w jego okolicach (nazwa arabska oznacza “źródła wody”).
Na terenie Sahary Zachodniej (prowincje południowe), a zwłaszcza w ich największym ośrodku, Królestwo Maroka prowadzi wiele inwestycji, zwłaszcza infrastrukturalnych. Od końca lat 70. powstało wiele szkół, dróg, obiektów sportowych, osiedli mieszkaniowych, a także duże zakłady odsalające wodę. El-Ajun stanowi ośrodek handlowy regionu uprawy zbóż i warzyw, istnieją także zakłady spożywcze oraz port lotniczy.