Dublet językowy
Dublet językowy – równoważny środek językowy, najczęściej jeden z wariantów językowych danego elementu językowego lub jeden z synonimów danego wyrazu (równoznacznik).
Dublet językowy: definicje
1) Niektórzy językoznawcy używają wymiennie terminów “dublet językowy”, “synonim” i “wariant językowy”, nie wprowadzając między nimi żadnych rozróżnień znaczeniowych.
2) Inni termin “synonim” odnoszą jedynie do wyrazów, terminy “dublet językowy” i “wariant językowy” stosując w odniesieniu do innych form językowych, w tym wariantów (dubletów) fonetycznych, fleksyjnych, słowotwórczych i składniowych.
3) Spotyka się też niekiedy inne rozumienie terminu, według którego dublety językowe to pewien rodzaj synonimów. Ma się tu na myśli wyrazy obce (np. “lingwistyka”) i ich ścisłe odpowiedniki polskie (np. “językoznawstwo”).
Absolutne i względne dublety językowe
Absolutne dublety językowe (rozumiane według pierwszej i drugiej definicji) są przy tym czymś bardzo rzadkim w języku – w rozwoju historycznym języka wcześniej czy później zaczynają bowiem pojawiać się między nimi różnice znaczeniowe. Częściej występują przejściowo (np. różnicujące się znaczeniowo wyrazy “wynik” i “rezultat”). Jako przykład występującego obecnie absolutnego dubletu językowego podać można wyrazy “także” i “również”, bez wyraźnych różnic stylistycznych w użyciu.
Pomiędzy parami wyrazów takimi jak “lingwistyka” i “językoznawstwo” czy “fonetyka” i “głosownia” występują już pewne różnice w użyciu (głównie stylistyczne). Różnicowanie się dubletów językowych ma charakter semantyczny i pojęciowy, ale także stylistyczny, emocjonalny, czasowy, terytorialny, i środowiskowy. Z tego względu zastąpienie jednego elementu dubletu językowego przez inny możliwe jest zazwyczaj tylko w niektórych kontekstach.