Budowa zdania
Budowa zdania – budowa zdania pojedynczego obejmuje zespół wzajemnie powiązanych członów zdania określanych jako części zdania wraz z członem obligatoryjnym (występującym koniecznie w każdym zdaniu), którym jest orzeczenie. Orzeczenie tworzy wraz z podmiotem związek główny w zdaniu. Pozostałe człony składniowe (przydawka, okolicznik, dopełnienie) tworzą poboczne grupy składniowe. Także budowa zdania złożonego, relacje składniowe między zdaniem nadrzędnym i podrzędnym.
Zobacz też: budowa słowotwórcza wyrazu.
Budowa zdania pojedynczego
Podmiot i orzeczenie
Każde zdanie pojedyncze składa się z podmiotu i orzeczenia (rzadko występują także zdania bezpodmiotowe, nie ma natomiast zdań bez orzeczeń). Podmiot zdania to najczęściej rzeczownik w mianowniku lub zaimek w mianowniku. Rzadziej funkcję podmiotu pełnią także inne części mowy (np. przymiotniki, liczebniki, imiesłowy, bezokoliczniki). Orzeczenie wyrażone jest zawsze przez formy osobowe czasownika.
Przykłady: Janek (podmiot) myśli (orzeczenie), Matka (podmiot) spała (orzeczenie), Chłopcy (podmiot) biegli (orzeczenie), Państwo Nowakowie (podmiot) odpoczywają (orzeczenie).
Przykłady zdań bezpodmiotowych: Pada, Grzmi, Widać muchę, Słychać muzykę. Istnieją także zdania z podmiotem domyślnym, w których pomija się podmiot, często o charakterze zdań eliptycznych, np. Byliśmy w parku, Bardzo się polubili. Podmiot jest przy tym często użyty w zdaniu poprzedzającym zdanie z podmiotem domyślnym, np.: Ania obudziła się. Zrobiła sobie śniadanie.
W wielu zdaniach występuje orzeczenie złożone, najczęściej orzeczenie imienne. Składa się ono z łącznika (formy czasownika posiłkowego, najczęściej czasownika być). Przykłady: Tomek (podmiot) jest mały (orzeczenie), Wszyscy (podmiot) są zajęci (orzeczenie), Książka (podmiot) jest czytana (orzeczenie), Dom (podmiot) został zbudowany (orzeczenie).
Grupa podmiotu
Podmiot określają przydawki. Najczęstszy rodzaj przydawek to przydawki przymiotne – przymiotniki, imiesłowy przymiotnikowe, liczebniki porządkowe i zaimki przymiotne. Podmiot zgadza się z przydawką pod względem przypadka, rodzaju gramatycznego i liczby (związek zgody). Przykłady: pogodny dzień, małe dzieci, gramatyka porównawcza, trudne ćwiczenia, język polski.
Przydawka rzeczownikowa to rzeczownik w roli określenia (np. lekarz dentysta, rzeka Odra). Nie zawsze zachodzi związek zgody między podmiotem a przydawką rzeczownikową (np. statek przetwórnia wpłynął).
Przydawka dopełniaczowa wchodzi z podmiotem w związek rządu – np. dom taty, plan miasta, kilo cukru.
Przydawki przyimkowe to określenia podmiotu za pomocą wyrażeń przyimkowych. Przykłady: suknia z jedwabiu, korek od butelki, książka dla dzieci, płaszcz bez paska.
Grupa orzeczenia
Orzeczenia określają dopełnienia (w tym dopełnienie bliższe i dopełnienie dalsze) oraz różne rodzaje okoliczników.
Dopełnienie bliższe występuje przy czasownikach przechodnich. Najczęściej ma formę biernika. Przykłady: Ojciec kocha córkę, Kierowca prowadzi samochód. W zdaniach zaprzeczonych dopełnienie bliższe występuje w dopełniaczu (Nie mam samochodu). Częste są także dopełnienia bliższe w dopełniaczu znane jako dopełniacz cząstkowy (np. Kupiłem chleba zamiast Kupiłem chleb).
Dopełnienie dalsze ma formę przypadka zależnego. Łączy się z orzeczeniem bezpośrednio (bez przyimków) lub pośrednio (z przyimkami). Najczęściej występują w celowniku: Dałem książkę bratu, Kupiłem sobie zeszyt.
Okoliczniki dzielą się na okoliczniki czasu (w tej chwili, w tym roku, właśnie), okoliczniki miejsca (tutaj, po jeziorze, w szkole, przy drodze), okoliczniki sposobu (łatwo, dobrze, na zimno, piechotą), okoliczniki celu (po zakupy, po chleb, na spacer), okoliczniki przyczyny (przez nieuwagę, kopaniem piłki, od biegu), okoliczniki stopnia (bardzo, trochę), okoliczniki miary (dwa razy) i okoliczniki okoliczności towarzyszącej (z towarzyszeniem, z radością).
Budowa zdania złożonego
Zdania złożone dzielimy na zdania współrzędnie złożone i zdania podrzędnie złożone.
Zdania współrzędnie złożone
Zdania współrzędnie złożone łączne mogą łączyć się za pomocą spójników i, a i ani. Przykłady: Wróciłem ze szkoły i zjadłem obiad, Ani nie uczę się, ani nie pracuję.
Zdania współrzędnie złożone przeciwstawne łączą się za pomocą spójników ale, jednak i a. Przykłady: Obiecał przyjść, ale jeszcze go nie ma, Dziś jeszcze idziemy do szkoły, a jutro są już wakacje.
Zdania współrzędnie złożone rozłączne łączą się za pomocą spójników albo i lub. Przykłady: Wynajmiemy pokój lub będziemy spać pod namiotem, Będziemy słuchać muzyki albo pójdziemy na spacer.
Zdania współrzędnie złożone wynikowe łączą się za pomocą spójników i, więc i dlatego. Przykłady: Myślę, więc jestem, Nie założyłem kurtki i przeziębiłem się.
Zdania podrzędnie złożone
Zdania podrzędnie złożone składają się ze zdania podrzędnego i zdania nadrzędnego. Wskaźnikiem zespolenia zdania podrzędnego z nadrzędnym jest spójnik lub zaimek (zaimek pytający, zaimek względny).
Zdania podmiotowe zastępują podmiot zdania nadrzędnego lub rozwijają go. Przykłady: Kto pod kim dołki kopie, ten sam w nie wpada, Wiadomo, że to on to zrobił.
Zdania orzecznikowe zastępują orzecznik (przymiotny lub rzeczowny) zdania nadrzędnego. Przykłady: Jestem tym, czym będziesz.
Zdania przydawkowe stanowią określenia rzeczowników występujących w zdaniach nadrzędnych. Przykłady: Opowiem wam historię, która zdarzyła się naprawdę, Wspominaliśmy czasy, kiedy byliśmy razem.
Zdania dopełnieniowe zastępują lub rozwijają dopełnienie zdania nadrzędnego. Przykłady: Nie wierzę, że zepsuł ci się telefon, Prosiłem, żeby tu przyszła.
Zdania okolicznikowe zastępują lub rozwijają okolicznik zdania nadrzędnego. Dzielą się na zdania okolicznikowe czasu (Kiedy wracaliśmy, było już ciemno), zdania okolicznikowe miejsca (Wracam tam, skąd przyjechałem), zdania okolicznikowe sposobu (Pociągi nie jeżdżą tak punktualnie, jak dawniej), zdania okolicznikowe celu (Wyszedłem z domu, żeby kupić chleb), zdania okolicznikowe przyczyny (Jestem zła, że się spóźniłeś) i zdania okolicznikowe stopnia (Zrobiłem to tak dobrze, jak umiałem).
Zdania warunkowe oznaczają warunek. Łączą się ze zdaniem nadrzędnym za pomocą spójników jeżeli, jeśli (także gdyby, żeby, kiedy).
Zdania przyzwalające wyrażają niesprzyjające okoliczności, przeszkody i przeciwieństwa. Przykłady: Mimo że padało, poszliśmy na spacer.
Zdania rozwijające odnoszą się do całej treści zdania nadrzędnego. Przykłady: Ojciec ciężko zachorował, czym bardzo się zmartwiliśmy.
Budowa zdania pod względem relacji treściowych – struktura tematyczno-rematyczna zdania
Budowa zdania pod względem zawartych w nim relacji treściowych to jego struktura tematyczno-rematyczna. W zdaniach występuje temat (to, o czym się mówi) i remat (część rozwijająca temat). Zobacz więcej: aktualne rozczłonkowanie zdania.
Really enjoyed this article. Really Great.
Good response in return of this query with real arguments and explaining everything
concerning that.
What a material of un-ambiguity and preserveness of
valuable familiarity regarding unexpected emotions.
Why users still make use of to read news papers when in this technological world the whole thing is presented on net?
Hi there, after reading this remarkable piece of writing i am also glad
to share my know-how here with mates.
Say, you got a nice article. Really Great.
ivermectin 12 – stromectol nz ivermectin pills canada
WOW just what I was searching for. Came here by searching for %keyword%
I get pleasure from, result in I discovered just what I used to be taking a look for. You’ve ended my four day lengthy hunt! God Bless you man. Have a nice day. Bye
medication online how to overcome ed – erectile dysfunction pills
kamagra pills: top erectile dysfunction pills erectile dysfunction pills
free local datesfree chat and dating online
Hello, all is going nicely here and ofcourse every one issharing facts, that’s really good, keep up writing.
felodipine vs amlodipine what class is norvasc
I read this article completely regarding the comparison of
hottest and earlier technologies, it’s amazing article.
Now I am ready to do my breakfast, once having my breakfast coming again to read further news.
Highly energetic article, I enjoyed that a lot. Will there be a part 2?
Hi just wanted to give you a quick heads up and let you know a few ofthe images aren’t loading correctly. I’m not sure why but I think its alinking issue. I’ve tried it in two different internet browsers and both show the same outcome.
What’s Happening i am new to this, I stumbled upon this I have discovered Itabsolutely useful and it has aided me out loads.I hope to contribute & aid other customers like its aided me.Good job.
There is evidently a bundle to realize about this. I feel you made various nice points in features also.
I delight in, cause I discovered just what I was taking a look for.
You have ended my four day lengthy hunt! God Bless
you man. Have a great day. Bye
ivermectin side effects humans ivermectin topical rosacea
スーパーコピーブランドGym Tank TopAdjustable Hinge with Crown Head
Tirage gratuit des cartes divinatoires logiciel astrologie mac
Rod Stewart A Night On The Town Luther Allison Bad News Is Coming Gang Of Four Entertainment
dating personalssarah paulson dating jessica lange
nolvadex for gynecomastia nolvadex alternative tamoxifen retinopathy eyewiki
There is certainly a great deal to know about this issue. I really like all of the points you’ve made.
Heya just wanted to give you a quick heads up and let you know a few of the images aren’t loading correctly.I’m not sure why but I think its a linking issue.I’ve tried it in two different internet browsersand both show the same outcome.
Truly when someone doesn’t understand then its up
to other people that they will assist, so
here it occurs.
Hi, after reading this amazing piece of writing i am too cheerful to share my experience
here with friends.
บาคาร่าออนไลน์ ที่ แทงบอลออนไลน์ เว็บนี้เด็ดจ่ายจริงๆ ท่านกล้ามาเล่นกับเรา ได้เงินเราก็กล้าจ่ายให้เต็มๆ ไม่อิดออด ไม่งอแง เล่นบาคาร่ากับเราสัญญาณชัดเจน ภาพสวยงาม มีกลุ่มของเหล่าเซียนที่กล้านำเล่นแล้วได้เงินจริงๆไปใช้กันเลย
What’s up, this weekend is fastidious designed for me, since this moment i am reading this wonderful informative article here at my residence.
india pharmacy best online international pharmacies india – best online international pharmacies india
Hi there, this weekend is pleasant for me, as this
time i am reading this wonderful informative
article here at my home.
When some one searches for his vital thing, therefore he/she
wishes to be available that in detail, thus that thing is maintained over here.
3 prong hair clips Celine Sumner hair style 2022 woman Eathan Pugh 0 haircut fade Niyah Robinson
Generic Amoxil – amoxicilin usa generic name of amoxil
การเดิมพันที่ง่ายที่สุดบางทีอาจจะหนีไม่พ้นคาสิโนออนไลน์ด้วยเหตุว่าไม่ว่าจะอยู่ที่ใดทำอะไรก็สามารถทำเงินได้ตลอดเวลา UFABET เว็บคาสิโนออนไลน์ที่นำสมัยที่สุด ใช้ระบบอัตโนมัติในการฝากถอน ไม่ยุ่งยากต่อการใช้ รวมถึงยังมีคณะทำงานรอดูแล 24 ชั่วโมง
where can you get doxycycline – doxycyclinesp doxycycline tablets over the counter
عکاسی و فیلمبرداری است که از گرفتن عکس و فیلم از یک رویداد کوچک با استفاده از نور موجود تا تصویری تبلیغاتی با نورپردازی خاص، در هر
نوع تصویربرداری بسیار مهم است. نور،
ماهیت تصویر (عکاسی و فیلم) را تشکیل میدهد
I was wondering how much the eagle scout with the scout law on it is and what is the turn around time? Daphne Gregoor Haff
ed pills comparison best erectile dysfunction pills
Kimleerr kimleri stalkliyormus megersemmm ??Loading…
There is apparently a bundle to realize about this. I believe you made certain good points in features also.
how much do companies charge to process cbd distillate
ولات را با استفاده از جنس چرم بدوزند.
این دوره مناسب : فعالان و علاقه مندان حوزه مد و پوشاک ،
فعالان حوزه طراحی لباس ، علاقهمندان به صنایع دستی ، فعالان حوزه کیف و
کفش های چرم و همه هنرمندانی که قصد
دارند با سرمایه کم، کسب و کاری پررونق را
شروع کنند، میباشد لذا با شرکت در این دوره به خوبی با تمام
مباحث چرم دوزی آشنا خواهند شد.
نر قالی بافی، یکی از هنرهای دستی قدیمی است که در بین ایرانیان، به خصوص خانمهای
خانهدار، رایج بوده است.
با یادگیری این حرفه، شما میتوانید قالی را به عنوان یک منبع درآمد خوب برای خودتان در
نظر بگیرید. حتی اگر شما برای تفریح،
شروع به بافتن یک قالی کنید
و آن را به اتمام برسانید، متوجه خواهید شد که چه درآمد خوبی برای شما میتواند
به همراه داشته باشد.
Hi there, its pleasant piece of writing regarding media print, we all be familiar with media is a enormous source of data.
Why viewers still use to read news papers when in this technological world the whole thing is presented on net?
ا پیشرفته برای تمامی سنین بدون محدودیت و نیاز خاص به مدرک یا پیش زمینه آموزشی اشاره کرد.
همچنین کارآموزان با شرکت در این دوره ها می توانند با تجهیزات آموزشی از نزدیک کار کنند تا مهارت لازم جهت
کارهای عملی بدست آورند و پس از پایان دوره مشاوره لازم برای
ورود به بازار کار را دریافت کرده و با در دست
داشتن مدرک معت
Right away I am ready to do my breakfast, later than having
my breakfast coming over again to read additional news.
ال جی ، آموزش تعمیر ماشین لباسشویی بکو ، تعمیر ماشین لباسشویی آبسال
، تعمیر لباسشویی اسنوا و… تمرکز دارد.
این دوره از پایه تا پیشرفته مباحث تعمیرات لباسشویی را در برمی گیرد و هم
برای افرادی که پیش زمینه ای در این حرفه نیز ندارند کاربردی است و هم برای افرادی که می خواهند دانش
خود را در زمینه مهارتهای پیشرفته تر تعمیر ماشین لباسشویی ارتقاء دهند.
I could not resist commenting. Perfectly written!
آموزان یاد می گیرید که چطور می توانید مدار های الکترونیکی را بصورت
حرفه ای ایرد یابی و تعمیر کنید؛ مفاهیم پایه برق و الکترونیک را یاد
می گیرید؛ شناخت قطعاتی که مدار های مختلف به کار گرفته می
شوند مثل دیود ها، انواع ترانزیستور ، آی سی
ها ؛ نحوه تست اصولی و درست قطعات بردهای الکترونیک؛
نحوه خواندن
Simply a smiling visitant here to share the love (:, btw great layout. “He profits most who serves best.” by Arthur F. Sheldon.
Touche. Sound arguments. Keep up the amazing effort.
ث روشنایی محیط و اینکه به چه شکل
روشنایی را هوشمند کنید ، بحث کنترل گرمایش و سرمایش
، بحث سیستم های ورودی-خروجی یا همان اکسس کنترل
ها ، بحث دزدگیر ، دوربین و اعلام
حریق و… را بصورت هوشم
blue mountain canadian pharmacy ed medications
order kamagra: order kamagra – kamagra for sale
way of funding their free to skip the middle
It’s great that you are getting thoughts from this piece of writing as well as from our dialogue made at this place.
وش میگ که بیشتر با نام جوشکاری co2 در صنعت شناخته
میشود یکی از مهمترین نوع جوشکاری قطعات میباشد که تقریباً در تمام صنایع فلزی از جمله خودرو سازی، تولیدات
لوازم خانگی، صنایع ساختمان، صنایع هوا و فضا، صنایع
خرد و … کابرد فراوانی دارد و از این رو برای
متخصصین این حرفه تقاضای شغلی فراوانی وجود دارد و بازار
کار مناسبی دارد.
آموزشگاه فن آموزان همواره تلاش
کرده است تا شعار “از آموزش تا اشتغال” را در تمامی دوره های آموزشی خود گنجانده باشد
و دوره های آموزشی
how to dose ivermectin for humans ivermectin budgies
prednisone prednisone 5 tablet generic prednisone tabletsfd237Hds72
Попробуйте lucky jet краш – игру, где каждый запуск может принести прибыль. Зарегистрируйтесь на 1win и начните зарабатывать уже сегодня!
Great delivery. Outstanding arguments. Keep up the great spirit.
ok
oki
ok
ok