Błąd frazeologiczny

Błąd frazeologicznybłąd językowy, niewłaściwe połączenie jednego lub kilku wyrazów w jedno wyrażenie lub zwrot; naruszenie normy językowej w zakresie frazeologii. Polega najczęściej na naruszeniu ustalonego, tradycyjnego związku wyrazowego. Naruszenie to polegać może na: 1) zastąpieniu właściwego składnika związku frazeologicznego składnikiem bliskoznacznym (synonimem); 2) błędnej analogii do innych związków wyrazowych; 3) skrzyżowaniu (kontaminacji) różnych związków wyrazowych (kontaminacja frazeologiczna).


Za błędy frazeologiczne (a co najmniej za usterki językowe) uznaje się także tautologie i pleonazmy. Tautologie to wypowiedzi złożone z wyrazów bliskoznacznych. Pleonazmy to wypowiedzi złożone ze składników, w których zawarte jest to samo znaczenie.

Błędy frazeologiczne mogą znacznie obniżyć zrozumiałość tekstu zawierającego określony frazeologizm. Powodują niezgodne z jego znaczeniem zrozumienie frazeologizmu. Powodują udosłownienie znaczenia tworzących dany frazeologizm elementów.

Należy przy tym zaznaczyć, że za błędy językowe lub usterki językowe uznać można tylko te innowacje frazeologiczne, pleonazmy i tautologie, które popełnione zostały w sposób niezamierzony. Innowacje frazeologiczne wprowadzone są celowo ze względów stylistycznych – szczególnie istotne są dla poezji, w której mają walor oryginalności.

Błędy frazeologiczne: Przykłady

Zastąpienie właściwego składnika bliskoznacznym: snuć perspektywy zamiast snuć plany.

Niewłaściwa analogia do innych związków wyrazowych: pokonać stosunkiem głosów na wzór pokonać bronią.

Skrzyżowanie (kontaminacja) dwóch różnych związków wyrazowych: odgrywać znaczenie jako skrzyżowanie związków frazeologicznych odgrywać rolę i mieć znaczenie.

Pleonazmy: wzajemne współdziałanie, ciemny mrok.

Tautologie: generalizowanie i uogólnianie ocen.

 


Tagi
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego

Dodaj komentarz