Barbizończycy

Szkoła barbizońska, szkoła z Barbizon

Barbizończycy, także szkoła barbizońska, szkoła z Barbizon – grupa francuskich malarzy pejzażystów, działająca w miejscowości Barbizon w okolicach Paryża w latach 1830-1870. W latach 30. XIX wieku utworzyli oni w Barbizon kolonię artystyczną, położoną na skraju lasu Fontainebleau. Uprawiali głównie malarstwo pejzażowe, zapoczątkowali realizm w sztuce. W języku francuskim – École de Barbizon, także École de 1830.


Przedstawiciele szkoły

Ideowym przywódcą grupy był Théodore Rousseau (1812-1867), malarz samouk, wybitny pejzażysta. Członkami kolonii byli także Jules Dupré (1811-1889), Charles-François Daubigny (1817-1878, prekursor impresjonizmu), Narcisse Virgilio Díaz de la Peña (1807-1876), Constant Troyon (1810-1865, nie tylko pejzażysta, ale też malarz zwierząt), Jean-François Millet (1814-1875, w Barbizon od 1849 roku), Charles Jacques (1813-1874) i wielu innych, w tym Pierre Emmanuel Damoye, Charles Olivier de Penne, Gabriel-Hippolyte Lebas, Henri Harpignies, Paul-Emmanuel Péraire, Albert Charpin, Émile van Marcke, Félix Ziem, François-Louis Français i Alexandre Defaux. Częstym gościem w Barbizon był także Jean-Baptiste Camille Corot (1796-1875).

Théodore Rousseau po raz pierwszy odwiedził lasy Fontainebleau w 1833 roku, w Barbizon osiadł na stałe jednak później, w 1846 roku. W 1849 roku dołączył do niego Millet. Osadnictwo malarzy w Barbizon spowodowane było nie tylko umiłowaniem natury i chęcią współpracy artystycznej, ale też biedą i brakiem sukcesów w oficjalnym życiu artystycznym. Część przedstawicieli szkoły żyła w Barbizon na stałe, inni przebywali tam tylko okresowo lub nieregularnie.

Spośród Polaków ze szkołą związany był od lat 60. XIX wieku Józef Szermentowski (1833-1875). Choć w Barbizon skupiali się głównie malarze francuscy, miała ona międzynarodowy charakter, prócz Szermentowskiego i pochodzącego z Hiszpanii Narcisse’a Virgilio Díaza związali się z nią także np. malarze rumuńscy Nicolae Grigorescu (1838-1907, “ojciec współczesnego malarstwa rumuńskiego”) i Ion Andreescu (1850-1882) czy wczesny impresjonista węgierski László Paál (1846-1879), uważany za najwybitniejszego pejzażystę węgierskiego.

Barbizończycy – malarstwo

Mimo że – co najmniej w warstwie formalnej – malarstwo barbizończyków zapoczątkowuje realizm w sztuce, w wielu aspektach bliskie jest jednak romantyzmowi. Szczególnie szeroko obecny jest w nim romantyczny kult natury. Metoda twórcza barbizończyków opierała się na bezpośrednim studium przyrody w plenerze, co miało jednak znaczenie głównie techniczne, nie oznaczało potrzeby bezpośredniego doświadczenia estetycznego i emocjonalnego natury. Typowym tematem malarzy ze szkoły Barbizon są pejzaże leśne przedstawiające krajobraz lasu Fontainebleau, często ożywione za pomocą sztafażu. – pojedyncze drzewa, wnętrza lasów, a także brzegi rzek i stawów. Rzadziej pojawia się także tematyka animalistyczna, przeważająca zwłaszcza w dojrzałych dziełach Constanta Troyona. Romantyczny charakter ma także widoczne w malarstwie barbizończyków umiłowanie rodzimego krajobrazu, lokalności.

Elementem romantycznym nie jest natomiast intymność i niewystudiowanie barbizońskiego pejzażu. Barbizończycy odrzucali zdecydowane melodramatyczność i nadmierną malowniczość, które obecne były w pejzażu romantycznym. Tym bardziej odrzucali oczywiście tradycję akademicką, w której pejzaż stanowił jedynie tło dla treści alegorycznych i narracji historycznej lub mitologicznej. W sumie pejzaż barbizończyków miał więc charakter naturalistyczny, natura nie była w nim tłem życia duchowego czy alegorycznej opowieści, ale sama stanowiła wartość malarską.

Barbizończycy sprzeciwiali się panującym w sztuce XIX wieku sztywnym konwencjom oficjalnego malarstwa akademickiego (zobacz: akademizm). Ich dzieła spotkały się zresztą z bardzo wrogim przyjęciem ze strony akademików, systematycznie odrzucało je reprezentujące akademickie gusta jury salonu. Szersze uznanie zdobyły dopiero około 1850 roku – przyczynił się do tego szczególnie krytyk Théophile Thoré (Thoré-Bürger), przyjaciel Rousseau.

Wzory historyczne, do których sięgali barbizończycy, to przede wszystkim XVII-wieczne holenderskie malarstwo rodzajowe. Inspiracją było dla nich także współczesne im angielskie malarstwo krajobrazowe: John Constable (1776-1837) i Richard Parkes Bonington (1801-1828). Bonington stał się we Francji bardzo znaną postacią za sprawą wystawy, która odbyła się w Paryżu 1824 roku. U Holendrów, Boningtona i Constable’a cenili przede wszystkim czułość zmysłu obserwacyjnego oraz głęboką miłość do świata natury.

Malarstwo szkoły z Barbizon nie tylko odegrało wielką rolę w procesie kształtowania się realizmu jako kierunku w sztuce, ale także wywarło znaczny wpływ na rozwój późniejszego impresjonizmu.


Tagi
Encyklopedia sztuk pięknych

Dodaj komentarz