Bai Fengxi

Bai Fengxi, urodzona w 1934 roku w Wen’an (Hebei) – chińska aktorka i pisarka, twórczyni popularnych dramatów. Jedna z głównych twórczyń literatury kobiecej we współczesnych Chinach. Jej główne dzieła to Mingyue chu zhao ren (Gdy świeci jasny księżyc, 1981), Fengyu guren lai (Dawny przyjaciel powraca w burzliwą noc, 1983) i Buzhi qiusi zai shui jia (Gdzie jest jesienna tęsknota, 1986).

Bai Fengxi – życie i twórczość

Bai Fengxi już jako piętnastolatka, w 1949 roku, rozpoczęła studia na Ludowym Uniwersytecie Rewolucyjnym Północnych Chin. Jako aktorka debiutowała w Chińskim Teatrze Młodzieży (Zhongguo Qingnian Yishu Juyuan) w 1954 roku. Należała do pierwszego pokolenia artystów Chin po zwycięstwie rewolucji maoistycznej. Wystąpiła w ponad 40 rolach. Należały do nich tytułowa bohaterka dramatu Liu Hulan (1951), nastoletnia dziewczyna-szpieg w czasie chińskiej wojny domowej, oraz księżniczka Wencheng (Wencheng Gongzhu, 1961 – autorem dramatu był Tian Han, reżyserem Jin Shan). Inne jej znane role teatralne to Mingfeng w sztuce Jia (Rodzina, 1956) oraz Cherubino w Weselu Figara.

Jej mężem jest Yan Zhongying, reżyser i aktor Chińskiego Teatru Młodzieży. Aktorką tego samego teatru została także ich córka Yan Fanfan.

Działalnością literacką zajmowała się po rewolucji kulturalnej, od 1976 roku. Była jednym z pierwszych  dramatopisarek Chińskiej Republiki Ludowej, które interesowały się problemami i doświadczeniami oraz życiem codziennym współczesnych kobiet chińskich. Jej Trylogia Kobieca opisuje problemy intelektualistek chińskich w trudnym okresie przejściowym między rewolucją kulturalną a okresem przemian społeczno-gospodarczych po śmierci Mao Zedonga. Jeszcze przed trylogią kobiecą, w 1977 roku, powstał dramat Yaodong denghuo zhao qianjia, wyrażający smutek po śmierci premiera Chin Zhou Enlaia. Język utworu łączy w sobie elementy poetyckie z zaczerpniętymi z ludowego dialektu prowincji Shaanxi. Drugą sztukę napisała razem z Wang Jingyu (Liaokai nide miansha, 1979).

Pierwsza sztuka trylogii, Mingyue chu zhao ren, opisuje problemy trzech pokoleń kobiet chińskich, matek i córek. Zwraca w niej uwagę brak postaci męskich. Koncentruje się ona na konflikcie pomiędzy oficjalną rolą “wyzwolonej” kobiety Chin komunistycznych a potrzebami emocjonalnymi, prywatnymi – poszukiwaniem miłości, wolności i szczęścia osobistego. Przedstawia koleje życiowe trzech pokoleń kobiet Chińskiej Republiki Ludowej. Główna bohaterka tej sztuki, Fang Ruoming, jest aktywistką partyjną zajmującą się sprawami kobiet wiejskich, m.in. aranżowanymi małżeństwami. Bohaterka stara się zarazem zrozumieć problemy własnych córek, w tych ich walkę z tyranią tradycyjnych wartości chińskich i uprzedzeniami społecznymi.

Druga sztuka trylogii kobiecej, Fengyu guren lai, stanowi pogłębioną analizę kobiecego protestu wobec panującego w patriarchalnym społeczeństwie chińskim seksizmu. Główna bohaterka dramatu, Xia Zhixian, spełnia się w życiu zawodowym jako ginekolog. Zawodowy sukces okupiony jest jednak trudnościami w życiu osobistym, a zapowiadane przez maoizm równouprawnienie kobiet nie zachodzi w prawdziwym życiu. Po rozwodzie z mężem, który nie rozumiał jej oddania dla kariery, Xia Zhixian żyje w samotności. Podobne problemy dotykają jej córki. Córka Xia Zhixian zdobywa stypendium umożliwiające jej studia za granicą, jej dalszej edukacji sprzeciwia się jednak teściowa, zmuszająca ją do oddania miejsca mężowi (który zajął drugie miejsce w konkursie). W kulturze chińskiej edukacji kobiet nie ceni się tak wysoko, jak edukacji mężczyzn, a kobiety posiadające tytuł doktora mają małe szanse na zamążpójście. Xia Zhixian namawia córkę do wyjazdu, porównując kobietę do księżyca, który nie zależy od nikogo, świecąc własnym blaskiem. Porównanie to zdobyło dużą popularność i jest często przytaczanym w Chinach cytatem literackim.

Trzecia sztuka trylogii kobiecej, Buzhi qiusi zai shui jia, opowiada o grupie kobiet niekonwencjonalnych i zdeterminowanych, podejmujących decyzje szokujące ich otoczenie. Zdziwiona decyzjami swoich dzieci jest matka Su Zhongyuan. Najstarsza córka opuściła męża tylko dlatego, by móc lepiej dbać o własne sprawy. Młodsza córka została starą panną tylko dlatego, że bała się małżeństwa pozbawionego miłości. Również syn porzucił edukację wyższą woląc zająć się biznesem, a także ożenił się z modelką. Konflikt między matką a jej dziećmi wydaje się niemożliwy do rozwiązania. Jest to typowe dla społeczeństwa w stanie głębokiej przemiany, rozdartego przez konflikt między wartościami tradycyjnymi a westernizacją i komercjalizacją.

Po ukazaniu się trylogii kobiecej Bai Fengxi nie napisała żadnych nowych utworów literackich – przeszła na emeryturę, żyjąc w odosobnieniu.