Antygwiazdorstwo

Antygwiazdorstwo – zjawisko socjologiczne i kulturowe, które pojawiło się w kinematografii amerykańskiej i światowej w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Służyło przełamywaniu stereotypowego gwiazdorstwa filmowego (gwiazda i gwiazdor, analogicznie aktor reprezentujący przeciwstawną tendencję to antygwiazda lub antygwiazdor). W języku angielskim: anti-stardom. Antygwiazdorstwo reprezentuje nowoczesny typ aktorstwa filmowego, w którym wyraziście i wręcz ostentacyjnie odrzuca się standardy wykreowane w uprzednim rozwoju kina hollywoodzkiego. Zobacz też: aktorstwo.


Kreacje aktorskie tworzone przez wielu aktorów reprezentujących tę tendencję stanowiły celowe zaprzeczenie budowy postaci obecnej w kinie tzw. kultu gwiazd (star-system). Kult gwiazd klasycznego typu występował przede wszystkim w kinie okresu międzywojennego, a w mniejszej mierze także w pierwszych dekadach powojennych. Odrzucenie tego wzorca to przede wszystkim negacja tradycyjnych wzorców męskości i kobiecości, przeciwstawienie się tradycyjnym wzorom bohatera (zobacz: antybohater) oraz wprowadzanie postaw realistycznych w miejsce postaw kreacyjnych. Naczelnym zadaniem aktorów reprezentujących antygwiazdorski styl gry było pogłębienie warstwy psychologicznej odgrywanych postaci.

Tendencje antygwiazdorskie pojawiły się już w latach czterdziestych i pięćdziesiątych. Reprezentowali je wtedy m.in. Humphrey Bogart, James Dean, Spencer Tracy, Marlon Brando i Montgomery Clift.

Do najwybitniejszych reprezentantów antygwiazdorstwa należeli Mia Farrow (Dziecko Rosemary, 1968; John i Mary, 1969), Dustin Hoffman (Absolwent, 1967; Nocny kowboj, 1968), Liza Minnelli (Głuptaska, 1969; Kabaret, 1972), Jack Nicholson (Swobodny jeździec, 1969; Porozmawiajmy o kobietach, 1971), a także Robert De Niro, Gene Hackman, John Cassavetes, Glenda Jackson i Sissy Spacek. Pomimo upływu czasu, styl ten kontynuowany jest także w dzisiejszym aktorstwie filmowym. O tym, że zachował on wpływ także na publiczność współczesną świadczą jego współcześni reprezentanci (np. Jodie Foster, Harvey Keitel, Meryl Streep, Mickey Rourke).

Wśród aktorów polskich antygwiazdorstwo reprezentują w różnej mierze m.in. Wojciech Malajkat, Jerzy Stuhr, Wojciech Pszoniak, Zbigniew Zamachowski i Bogusław Linda.


Tagi
Leksykon filmu

Dodaj komentarz