Anthony Tudor

Antony Tudor (1909-1987) – angielski tancerz i choreograf oraz pedagog tańca.

Urodził się 4 kwietnia 1908 roku w Londynie, jego prawdziwe nazwisko brzmiało William Cook. Naukę tańca zaczął w wieku 19 lat, jego nauczycielką była Marie Rambert. Dla niej to stworzył swoją pierwszą choreografię baletową – balet Cross-Gartered z 1931 roku, opierający się na epizodzie ze sztuki Szekspira Wieczór Trzech Króli.

Występował w głównych rolach w wielu spektaklach oraz stworzył choreografię do baletów wystawianych w wiodących teatrach tańca całego świata. W 1938 roku założył własny zespół baletowy pod nazwą Lodnon Ballet. Już w 1939 roku wyjechał jednak do Stanów Zjednoczonych na zaproszenie nowo powstałego American Ballet Theatre w Nowym Jorku (wtedy jeszcze pod nazwą Ballet Theatre). Sławę przyniosły mu balety Lilac Garden do muzyki Ernesta Chaussona i Dark Elegies do muzyki Mahlera. Związał się także z zespołem baletowym i szkołą balketową Metropolitan Opera (od 1950 roku) oraz z Juilliard School of Music, gdzie pracował jako nauczyciel tańca. W latach 1963-1964 był dyrektorem Królewskiego Baletu Szwedzkiego (Kungliga Baletten) w Sztokholmie. Aż do śmierci pozostawał choreografem American Ballet Theatre. Zmarł 20 kwietnia 1987 roku w Nowym Jorku.

Tudor rozwijał tzw. balet psychologiczny. Na jego choreografię znaczny wpływ wywarł ekspresjonizm, zwłaszcza Michel Fokine i Léonide Massine. Zasadniczo jednak, zwłaszcza w późniejszym okresie twórczości Tudora, był to balet w stylistyce współczesnej – w którym napięcie psychologiczne i dramatyczne gesty wyrażały w języku baletu cierpienie ludzkie (uczucia strachu, frustracji, złości, odrzucenia). Twórczość Tudora charakteryzowało pragnienie odkrycia myśli i uczuć postaci, była to próba przeniknięcia do podświadomości ludzkiej. Wywarła ona znaczny wpływ na późniejszy teatr baletowy.

Antony Tudor stworzył choreografię do 56 baletów, z których wiele wystawia się także współcześnie. Większość z nih powstała w Stanach Zjednoczonych. Do najważniejszych dzieł Tudora należą Lilac Garden (1938), Gala Performance (1938), Pillar of Fire (1942), Romeo and Juliet (1942), Undertow (1945), Offenbach in the Underworld (Orfeusz w Piekle, 1955), Echoes of Trumpets (1963), The Leaves Are Fading (1975) i Tiller in the Fields (1978).

Literatura przedmiotu:

• Judith Chazin-Bennahum, The Ballets of Antony Tudor. Studies in Psyche and Satire, 1994.