Amalgamowanie

Amalgamowanie, także amalgamacja – metoda pozyskiwania złota i srebra z rud, dziś głównie o znaczeniu historycznym. Pokruszona ruda poddawana jest działaniu rtęci, w której pozyskiwane metale szlachetne łatwo rozpuszczają się. Termin “amalgamowanie” (“amalgamacja”) ma także inne znaczenia w technologii metali, w których także amalgamaty stosowane są jako reduktory – oznacza używanie stopów rtęci do złocenia powierzchni materiałów metalowych i do wytarzania luster. Amalgamowanie jako metoda pozyskiwania złota cieszyło się szczególnym zainteresowaniem alchemików, którzy dążyli do wytworzenia złota poprzez przemianę w nie innych substancji.

W języku angielskim: amalgamation process lub amalgamation. Porównaj też: amalgamacja w naukach społecznych (amalgamacja kulturowa).

Amalgamowanie – pozyskiwanie złota i srebra

W metodzie amalgamowania złoto i srebro otrzymać można tak z przygotowanej uprzednio rudy, jak i z koncentratów hutniczych. Złoto lub srebro rozpuszczają się w rtęci, pozostałe składniki nie są nią jednak zwilżane, co umożliwia ich oddzielenie. Po rozpuszczeniu złota lub srebra zawartego w rudzie otrzymuje się stop tych metali określany jako amalgamat. Jest on następnie podgrzewany w celu odparowania tych metali i pozostawienia czystego srebra lub złota. Technika ta stosowa była już w starożytności. Otrzymywanie metali szlachetnych z rudy metodą amalgamacji jest niebezpieczne dla zdrowia i stanowi zagrożenie dla środowiska naturalnego ze względu na znaczną toksyczność oparów rtęci. Współcześnie jednak amalgamowanie jest już rzadko stosowaną techniką. Stosowana jest ona głównie w krajach rozwijających się, w tym przy nielegalnym wydobyciu metali szlachetnych, gdzie stwarza znaczne problemy zdrowotne i środowiskowe.

Inne znaczenia – w złotnictwie i wyrobie luster

W innym znaczeniu metoda amalgamowania (amalgamacji) występuje w złotnictwie. Określa się tak pozłacanie i posrebrzanie wyrobów z metali nieszlachetnych za pomocą amalgamatów – poprzez ich podgrzewanie, w czasie którego rtęć wyparowywała. Pozwala to na uniknięcie późniejszego osadzania się kontaktowego srebra w kolejnych operacjach. Technikę tę stosuje się zwłaszcza do pokrywania złotem lub srebrem stopów miedzi przy zastosowaniu metody ogniowej. Amalgamowanie stanowi obróbkę wstępną powierzchni przed złoceniem lub srebrzeniem. Złocony przedmiot zanurza się na kilka sekund w roztworze soli rtęci, co pozwala na wytworzenie się amalgamatu na jego powierzchni.

Amalgamatów srebra, a następnie także amalgamatów cyny, używano do wytwarzania luster. Z technologii tej słynny był początkowo zwłaszcza przemysł szklarski Wenecji. Wytwarzanie luster przez amalgamowanie było powszechne aż do końca XIX wieku.