Alvar Aalto

Alvar Aalto, pełne imię Hugo Alvar Henrik Aalto, urodzony 3 lutego 1898 w Kuortane, zmarły 11 maja 1976 w Helsinkach – fiński architekt, urbanista i projektant mebli.


Alvar Aalto: Charakterystyka twórczości

Reputacja Alvara Aalto jako jednego z najwybitniejszych architektów XX wieku opiera się na wyrazistym, rozpoznawalnym stylu, który łączy w sobie klasycyzujący modernizm, użycie lokalnych, naturalnych materiałów – zwłaszcza drewna (także sklejka, granit, cegła, marmur), oraz indywidualną ekspresję. Łączył więc tradycje budownictwa fińskiego z nowoczesnymi technikami. Jest też jednym z najbardziej rozpoznawalnych designerów XX wieku, reprodukcje jego mebli z wygiętej sklejki odnaleźć można w domach całego świata. Był współzałożycielem CIAM (Congrès Internationaux de l’Architecture Moderne, Międzynarodowe Kongresy Architektury Nowoczesnej). Aalto poruszał się między wieloma stylami architektonicznymi, niekiedy łącząc je ze sobą: należały do nich funkcjonalizm (wczesny etap twórczości), styl międzynarodowy, architektura organiczna, ekspresjonizm i brutalizm.

Alvar Aalto: biografia i dzieło

Ukończył liceum w Jyväskylä, do którego uczęszczał w latach 1908-1916. Studiował w latach na Politechnice w Helsinkach (Teknillinen korkeakoulu) w latach 1916-1921, z przerwą w czasie wojny o niepodległość Finalndii, w której brał udział. W 1921 uzyskał dyplom. W 1925 poślubił Aino Marsio, projektantkę mebli, która została jego stałą współpracownicą – aż do jej śmierci w 1949 większość swoich prac tworzył razem z nią. Miał syna Hamilkara i córkę Johannę. W 1939 służył w armii fińskiej.

Po okresie podróży po Europie, założył pracownię prywatną działającą w Jyväskylä w latach 1923-1927, następnie w Turku w latach 1927-1933  we współpracy z Erikiem Bryggmanem oraz w Helsinkach od 1933 aż do śmierci. W 1935 założył w Helsinkach z żoną Aino oraz z Maire Gullichsen przedsiębiorstwo Artek, zajmujące się projektowaniem mebli.

Wczesne prace Aalto mają jeszcze charakter funkcjonalistyczny. Taki charakter ma biblioteka w Viipuri (Wyborgu; 1927-1935. Została ona zniszczona gdy w 1940 Wyborg stał się częścią Rosji, prowadzi się jednak pracę nad jej restauracją. Przykładem funkcjonalizmu jest także budynek przeciwgruźliczego sanatorium w Paimio z lat 1928-1933.

Już w latach 30. zdobył sławę światową, głównie za sprawą charakterystycznych mebli z wyginanej sklejki oraz projektu wnętrz pawilonów wystawowych Finlandii na wystawach światowych w Paryżu (1937) i Nowym Jorku (1939). W latach 1946-1948 był profesorem architektury w Massachusetts Institute of Technology w Bostonie.  Dla tej uczelni Alvar Aalto zaprojektował Baker House (1947-1948) w Cambridge w stanie Massachusetts. Był to akademik o wijącym się, falistym kształcie, pierwszy budynek z jego “okresu ceglanego”.

Po II wojnie światowej jako architekt i urbanista brał czynny udział w procesie powojennej odbudowy Finlandii. W okresie tym zaprojektował wiele ważnych budynków publicznych w Helsinkach, m.in. dom kultury w Helsinkach (1955-1958), a później np. salę koncertową w Helsinkach (1971-1975). W okresie tym zresztą osiągnął większą dojrzałość twórczą i pełniej ujawniły się w nim charakterystyczne dla niej cechy. Typowe dla twórczości Aalto połączenie modernizmu i swobodnie rozumianego regionalizmu widoczne jest najlepiej zapewne w zaprojektowanym przez niego budynku ratusza w Säynätsalo (1949-1952). Cechuje go prosta forma, a użyte materiały to czerwona cegła, drewno i miedź. Wśród innych projektów zrealizowanych na terenie Finlandii wymienić można kościół Trzech Krzyży (Vuoksenniska, Imatra – 1957-1959) czy gmachy politechniki w Espoo i Otaniemi. Maison Carré w Paryżu zaprojektował razem z drugą żoną, Elissą Mäkiniemi, którą poślubił w 1952.

Po II wojnie światowej szczególną popularnością architektura Alvara Aalto cieszyła się w Niemczech. Wiązało się to z niechęcią do bezosobowości dominującego w tym kraju stylu międzynarodowego – wielu zlecających projekty, w tym niemieckie samorządy, interesowały projekty bardziej zindywidualizowane. Do najważniejszych dzieł powojennych należy także dom kultury w Wolfsburgu (Alvar-Aalto-Kulurhaus, 1958-1862). Operę w Essen (Aalto-Musiktheater Essen) zaprojektował w 1959, wybudowano ją jednak dopiero po jego śmierci. Do innych niemieckich projektów Aalto należały komunalne zespoły mieszkaniowe w Berlinie i w Bremie.

Aalvar Aalto: Publikacje i literatura przedmiotu

Alvar Aalto jest autorem wielu publikacji książkowych i artykułów. Dzieła wszystkie wydano w trzytomowej, wielojęzycznej publikacji Alvar Aalto. Gesmtwerk. Œuvres complètes (Artemis 1970-1978) pod redakcją Karla Fleiga. Do ważniejszych publikacji poświeconych Alvarowi Aalto należą: Frederick Gutheim, Aalvar Aalto, Braziller 1960); Paul David Pearson, Alvar Aalto and the International Style, Watson-Guptill 1978.


Tagi
Encyklopedia sztuk pięknych

Dodaj komentarz