Album amicorum

Album amicorum – rodzaj księgi pamiątkowej, niewielki album, książeczka przeznaczona do wpisywania przez różne osoby (głównie przyjaciół, znajomych) na pamiątkę dla jej właściciela sentencji, życzeń, drobnych utworów literackich i innych wpisów pamiątkowych. Albumy takie zawierają również rysunki, a nawet zapis nutowy utworów muzycznych. Wywodzą się z dawnej kultury studenckiej.


Wyrażenie pochodzi języka łacińskiego: “album przyjaciół”, “księga przyjaciół” – zobacz też album w sensie ogólnym, z dodatkowymi kontekstami historycznymi pojęcia. Albumy takie określa się także łacińską nazwą liber amicorum lub francuską album d’amis.

Album amicorum: zarys historyczny

Najstarszy zachowany album amicorum pochodzi z XVI wieku. Także najstarszy znany egzemplarz polski takiej księgi pochodzi z okresu renesansu. Albumy tego rodzaju rozpowszechnione były w całej nowożytnej Europie, szczególnie jednak w Niemczech. Początkowo obecne były zwłaszcza w kulturze studenckiej, wśród żaków – stąd też “uczona”, łacińska nazwa. Nazwa ta powstała przez analogię do średniowiecznego określenia “album”, oznaczającego księgę, do której wpisywano imiona profesorów i studentów uniwersytetu. Od niej z kolei pochodzi współczesne określenie ogólne “album”, oznaczające publikację w której główną treścią są zdjęcia, rysunki itp., lub podobnego charakteru zeszyt prywatny (kolekcja zdjęć, znaczków, wycinków oraz podpisów – autografów).

Największy rozkwit gatunku miał miejsce w XVIII wieku i w epoce romantyzmu, popularny był on wtedy zwłaszcza wśród kobiet. Na początku XIX wieku określenie “album amicorum” wypierał stopniowo pochodzący z języka niemieckiego termin sztambuch. Stosowano także określenie imionnik (także w formie imiennik). Nieco później pojawiło się określenie pamiętnik, szeroko znane już romantykom, mające jednak także wiele innych znaczeń (“pamiętnik” oznaczać może także np. rodzaj dziennika lub typ powieści).


Tagi
Encyklopedia literaturyKsięga przysłówLeksykon języka łacińskiego

Dodaj komentarz