Akcent toniczny

Akcent toniczny, także akcent tonalny, akcent chromatyczny, akcent muzyczny, akcent muzykalny, akcent melodyczny – typ akcentu polegający na zmianie wysokości dźwięków mowy, tonów (intonacja) – a nie na wzmacnianiu siły głosu, z jaką wymawiane są poszczególne sylaby w wyrazie (akcent dynamiczny, akcent ekspiracyjny) czy zmianie czasu trwania sylaby (akcent iloczasowy).

Z reguły zachodzi podniesienie, nie obniżenie wysokości tonu sylaby. Wyższe tony są bowiem odbierane jako silniejsze, pobudzające, silniej przyciągają uwagę – stąd lepiej nadają się do podkreślenia, zaakcentowania określonego elementu.

W języku angielskim: pitch accent.

Porównaj też: akcent meliczny w terminologii muzycznej i literackiej, akcent wyrazowy, akcent w sensie ogólnym.

Akcent toniczny w różnych językach

Akcent tonalny występował w klasycznym języku greckim (trzy rodzaje akcentów, mające także własne oznaczenia graficzne – acutus, gravis i circumflexus). W klasycznym języku greckim zgłoskę akcentowaną wymawiano tonem wyższym, nieakcentowaną tonem niższym – dlatego też starożytni Grecy określali swój wyraz terminem προσῳδία (prosodia, od którego pochodzi nasz wyraz “prozodia”), co z kolei Rzymianie przetłumaczyli terminem accentus, pochodzącym od czasownika cano, canere – “śpiewać”.

Współcześnie akcent muzyczny występuje m.in. w języku serbskim i chorwackim.