Aha

Aha, także ha-ha (ta druga nazwa występuje powszechnie w terminologii obcojęzycznej, angielskiej i francuskiej) – w terminologii sztuk pięknych: ukryty element architektury krajobrazu uniemożliwiający przekroczenie granicy ogrodu lub parku, ale nie przesłaniający widoku na okolice – najczęściej fosa, głęboki rów, kanał lub uskok tarasowy na stoku. Budowana zwykle w ten sposób, że jej krawędź od strony, z której jest obserwowana, znajduje się nieznacznie wyżej, niż krawędź przeciwna, co umożliwia optyczne ukrycie bariery.


Aha w sztuce ogrodniczej – ukryta bariera w ogrodzie

Sporadycznie rozwiązanie to występuje już w ogrodach barokowych, rozpowszechniła się jednak najbardziej w parkach krajobrazowych XVIII i XIX wieku. Wywodzi się z barokowego ogrodu francuskiego, w sposób najbardziej typowy występuje jednak w ogrodzie angielskim – pozwalała bowiem osiągnąć wrażenie naturalności. Już samo to, że jest to ukryty element ogrodu, pozwalało stworzyć w ogrodach cenioną przez mistrzów sztuki ogrodniczej okresu romantyzmu tajemniczość, niezwykłość i nastrojowość (podobnie jak np. lubiane w ogrodach angielskich sztuczne ruiny).

Aha umożliwia unikanie w ogrodach sztucznych barier, takich jak płoty, mury, żywopłoty i tarasy. Do ogrodów angielskich jako pierwszy wprowadził ją Charles Bridgemann (1690-1738), jeden z najbardziej znanych projektantów ogrodów swoich czasów.

Aha pojawiła się jednak po raz pierwszy we Francji – w ogrodach otaczających pałace i zamki, początkowo jako bariera zabezpieczająca je przed zwierzętami. Według anegdoty, którą przekazał francuski projektant ogrodów Jean-Baptiste Alexandre Le Blond (1679-1719), jej nietypowa nazwa powstała jako okrzyk wyrażający zdziwienie po odkryciu przez spacerowiczów nieoczekiwanej przeszkody.

W języku angielskim, francuskim i wielu innych stosuje się nie nazwę “aha”, ale “ha-ha”. Zapewne dlatego, że po polsku “ha-ha” to głównie wyraz wesołości – “aha” to lepsze słowo na wyrażenie zdziwienia.


Tagi
Encyklopedia sztuk pięknych

Dodaj komentarz