Afiksacja

Afiksacja – proces tworzenia nowych form wyrazowych (wyrazów pochodnych), względnie nowych form gramatycznych na podstawie innych. Operacja morfologiczna, która polega na dodaniu do danego morfemu lub ciągu morfemów segmentu morfologicznego. Segment taki określa się terminem afiks. Nowe formy gramatyczne tworzy się za pomocą afiksów fleksyjnych, nowe wyrazy – za pomocą afiksów słowotwórczych. W wyniku operacji afiksacji powstaje nowa jednostka leksykalna (wyraz pochodny) lub nowa forma fleksyjna danego leksemu.


Afiksacja określana jest także jako derywacja dodatnia (dodanie afiksu), w odróżnieniu od derywacji wstecznej, polegającej na odrzucaniu afiksów od rdzenia (np. zwisaćzwis).

Podstawą słowotwórczą nowych form wyrazowych tworzonych za pomocą afiksacji może być przy tym nie tylko pojedynczy wyraz, ale też wyrażenie złożone. Jest tak np. w przypadku wyrazu “podłokietnik”, pochodzącego od wyrażenia “pod łokciami”.

Języki, w których afiksacja stanowi główny sposób tworzenia form fleksyjnych, to języki afiksalne (na które składają się języki fleksyjne i języki aglutynacyjne).

Rodzaje afiksacji: Prefiksacja, sufiksacja, infiksacja

W zależności od tego, czy segment morfologiczny dodaje się przed rdzeniem słowotwórczym, po rdzeniu słowotwórczym czy też do wnętrza rdzenia, mówi się odpowiednio o prefiksacji, sufiksacji i infiksacji. Dodawane afiksy to odpowiednio prefiks (przedrostek), sufiks (przyrostek) i infiks (wrostek). Do wyrazu podstawowego dołączyć można także kilka (różnego typu) segmentów morfologicznych.


Tagi
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego

Dodaj komentarz