Adwerbalny

Adwerbalny (od łacińskiego przyimka ad oraz łacińskiego słowa verbum, “czasownik”) – w terminologii językoznawczej: przyczasownikowy, stojący przy czasowniku, łączący się z czasownikiem.

Użycie

Termin ten stosowany jest zwłaszcza jako składnik pewnych stałych określeń gramatycznych, jak np. “przypadki adwerbalne” czy “określniki adwerbalne” (porównaj: “przypadki adnominalne”, “określniki adnominalne”). Określnik adwerbalny to wyraz lub grupa wyrazów w czasownikowej grupie składniowej, ograniczające w jakiś sposób czasownik treściowo; tworzący z nim grupę adwerbalną. Przypadki adwerbalne to przypadki gramatyczne, którymi rządzi czasownik (przypadkiem takim jest np. biernik, w grupie “czytać gazetę” czasownik występuje z rzeczownikiem w związku rządu).

Podobny charakter ma określenie “adnominalny” – “przyrzeczownikowy”, łączący się z rzeczownikiem, dotyczący rzeczownika.

Innym podobnym – łatwym do pomylenia – określeniem jest “adwerbialny” (od łacińskiego adverbium – “przysłówek”). Inaczej niż “adnominalny” i “adwerbalny” raczej niż “stojący obok przysłówka” znaczy on “przysłówkowy”, “dotyczący przysłówków”. Łacińskie adverbium łączy się zresztą etymologicznie z verbum (czasownik) i samo także oznacza coś “przyczasownikowego”.

Porównaj także: grupa werbalna (przy czym “werbalny” to raczej “czasownikowy” niż “przyczasownikowy”).