Adiunctio

Adiunctio, także przyłączenie lub adiunkcja – figura retoryczna o charakterze konstrukcji syntaktycznej. Polega na przypisaniu danemu elementowi składniowemu kilku innych elementów składniowych o charakterze jednorodnym. Może być to np. przypisanie jednemu podmiotowi zdania kilku orzeczeń; jednemu zdaniu głównemu kilku paralelnych zdań podrzędnych (paralelizm składniowy), wielu epitetów jednemu rzeczownikowi. Gdy element główny, łączący, występuje na początku całej konstrukcji, określa się go terminem protozeugma, gdy na końcu – hypozeugma.


Z języka łacińskiego: “przyłączenie“, “dodatek” (genetivus adiunctionis).

Rzeczownik pochodzi od czasownika adiungoadiungereadiunxiadiunctum – “przyłączać”, “dołączyć”, “złączyć”.

Zbliżone figury retoryczne

W odróżnieniu od podobnej figury zwanej disiunctio, element główny, wiążący – nie jest tu powtarzany. Disiunctio jest konstrukcją składniową polegającą na wielokrotnym powtarzaniu fragmentów zdaniowych lub serii synonimicznych zawierających określone wyrażenie. Zbliżony charakter mają także pojęcia: syllepsis, zeugma i protesis. Termin “zeugma” jest w pewnej mierze synonimiczny, oznacza bowiem sprzęganie za pomocą jednego członu zdania szeregu innych, równorzędnych gramatycznie. Można uznawać adiunctio za odmianę zeugmy. Odzwierciedlają to omówione wyżej terminy “hypozeugma” i “protozeugma”.


Tagi
Encyklopedia językoznawstwa ogólnegoEncyklopedia literaturyEncyklopedia retorykiLeksykon języka łacińskiego

1 komentarz do “Adiunctio”

Dodaj komentarz