A battuta

A battuta – termin muzyczny, pochodzący z włoskiego battuta, tj. “uderzenie”, “takt”. Zwrot tłumaczony słowami “według pałeczki dyrygenta“, ale polskie słowa “batuta” czy też “pałeczka dyrygenta” to jednak w języku włoskim raczej bacchetta . Całe wyrażenie znaczy więc dosłownie “w takt”, nie – “według batuty”. Oznacza nakaz dokładnego przestrzegania tempa, powrót do tempa normalnego itp.

A battuta – różne znaczenia terminu

Określenie a battuta stosowane jest w partyturze, gdzie oznacza unieważnienie uprzednich określeń zezwalających na swobodne odchylenia od wyznaczonego rytmu i tempa, a nakazuje ścisłe ich zachowanie (w tym znaczeniu jest to bliski synonim terminu a tempo), względnie nakazuje powrót do tempa normalnego, np. po określeniach rallentando (spowolnienie tempa) lub accelerando (przyspieszenie tempa).

Termin oznaczać może także ogólny, nie odnoszący się do jakichś uprzednich zmian i dowolności, nakaz dokładnego przestrzegania tempa. Przy tym znaczeniu stanowi on przeciwieństwo określenia ad libitum.

Senza battuta

Istnieje także niejako przeciwne określenie senza battuta, oznaczające przyzwolenie na zastosowanie w wykonaniu utworu bardzo swobodnego rytmu i tempa.

Źródła:

• Grove Music Online

Porównaj także artykuł A cappella.