Środki audiowizualne

Środki audiowizualne, określane także w zależności od kontekstu jako audiowizualne środki przekazu, audiowizualne środki techniczne itp. – wzrokowo-słuchowe (operujące obrazem i dźwiękiem) metody przekazu treści za pomocą pozwalających wprowadzać je w życie urządzeń technicznych. Wykorzystywane są bardzo szeroko w wielu dziedzinach życia – do przekazywania informacji (zwłaszcza w dydaktyce), w rozrywce, w reklamie i w sztuce. Szczególne znaczenie mają dla procesu nauczania i to na gruncie pedagogiki najszerszej są analizowane. Pojęcie obejmuje także same urządzenia techniczne wykorzystywane do przekazywania informacji.

Zobacz też: audiowizualność w sensie kulturowym i antropologicznym.

Audiowizualne środki przekazu

Do środków audiowizualnych rozumianych jako metody przekazywania treści należą np. filmy, audycje telewizyjne, audycje radiowe, przeźrocza. Takie rozumiane środki audiowizualne występuje zwłaszcza jako środki dydaktyczne, (multimedialne środki dydaktyczne), oświatowe i szkoleniowe. W dydaktyce rozumie się je jako uzupełnienie tradycyjnych form nauczania w postaci wykładu. Poza dydaktyką środki tego rodzaju określa się częściej terminem “materiały audiowizualne” (czyli szeroko rozumiane teksty, dokumenty zawierające zapis obrazu lub dźwięku).

Pojęcie to należy odróżnić od pojęcia “środki masowego przekazu”, które definiowane jest w kontekście społecznego komunikowania się (np. telewizja, radio, Internet, prasa, kino).

Audiowizualne środki techniczne

Podstawowe urządzenia techniczne używane w technice przekazywania informacji to np. mikrofony, kamery, telewizory, odbiorniki radiowe, komputery, magnetofony, magnetowidy, kolumny głośnikowe, kamwidy, wzmacniacze, miksery, monitory. Mogą być to więc wszelkiego rodzaju środki służące do wytwarzania, przetwarzania, przesyłania i odbierania sygnałów – zwłaszcza aparaty i materiały do odtwarzania obrazów i dźwięków (osobno lub jednocześnie).

Wyróżnia się trzy główne grupy audiowizualnych środków technicznych służących do odtwarzania obrazu lub dźwięku: 1) środki wizualne, 2) środki audytywne i 3) środki audiowizualne w sensie ścisłym.

Wśród środków wizualnych wyróżnić można: 1) Środki wizualne jako urządzenia służące do odtwarzania obrazów nieruchomych na ekranie, np. diaskop z przeźroczami, episkop z obrazami na materiale z podłożem nieprzeźroczystym, projektor pisma. 2) Środki wizualne jako urządzenia służące do odtwarzania obrazów ruchomych na ekranie, np. projektor filmowy (filmy nieme). 3) Środki wizualne jako urządzenia służące do odtwarzania obrazów na tablicach, np. tablice świetlne, tablice graficzne, tablice magnetyczne, flanelowe i montażowe.

Wśród środków audytywnych wyróżnić można następujące grupy: 1) Aparatura do odtwarzania nagrań, np. na płytach i taśmach (adaptery, magnetofony, odtwarzacze CD). 2) Aparatura do odbioru audycji radiowych. 3) Aparatura foniczna, w tym np. głośniki, mikrofony, wzmacniacze.

Do środków audiowizualnych w sensie ścisłym zaliczane są: 1) Aparatura do odtwarzania filmów dźwiękowych; 2) Zestawy do odtwarzania udźwiękowionych obrazów nieruchomych, np. diaskop z przeźroczami wraz z magnetofonem służącym do jednoczesnego odtwarzania taśm z nagraniem tekstu wykładu lub innego towarzyszącego wyświetlanemu obrazowi podkładu audytywnego; 3) Aparatura do nadawania i odbioru audycji telewizyjnych.