Mrównik afrykański

Mrównik afrykański (Orycteropus afer), także prosię ziemne, mrównik, po angielsku aardvark – ssak z rodziny mrównikowatych występujący w Afryce subsaharyjskiej. Jest obiektem polowań, wykorzystuje się jadalne mięso oraz skóry tych zagrożonych wyginięciem zwierząt.

Mrównik, aardvark: etymologia

Mrówniki są masywnej budowy, a ich wygląd pozwala kojarzyć je z prosiętami – stąd też ich nazwa w języku afrikaans, erdvark. Słowo aard oznacza w języku afrikaans ziemię, natomiast słowo vark oznacza prosię. Od niej pochodzi angielskie “aardvark“, a także polskie “prosię ziemne”. (W języku angielskim używa się także nazwy “African ant bear”). Natomiast etymologia polskiego słowa “mrównik” wiąże się z pożywieniem tych zwierząt, mrówkami.

Mrównik: biologia

Opis: Mrówniki to stosunkowo duże ssaki, osiągać mogą 1,8 metra długości, łącznie z 60-centymetrowym ogonem. Ciężar ciała nawet do 80 kilogramów. Mają bardzo długie pyski przypominające prosięce, z zaokrąglonymi ustami. Długie uszy podobne do uszu zająca. Krótkie nogi, przy przednich kończynach cztery długie palce z dużymi, spłaszczonymi, szpachlowatymi pazurami. Przy kończynach tylnych pięć palców. Pazury te służą do rozkopywania mrowisk i termitier w poszukiwaniu pożywienia. Oczy niewielkie. Futro rzadkie, szaro-żółtawe, przy czym pysk i ogon mogą być białawe.

Zaliczane są do rodziny mrównikowatych (Orycteropodidae) i rzędu rurkozębnych (mrówniki, słupozębne, Tubulidentata). Są jedynymi żyjącymi przedstawicielami zarówno tej rodziny, jak i tego rzędu. Znane jest kilka podgatunków.

Prowadzą nocny tryb życia. Kryją się w samodzielnie wykopanych norach (nawet do 13 metrów, choć zazwyczaj 2-3 metry długości), zawierających kilka pomieszczeń. Często zmieniają nory – stare nory mrówników wykorzystuje wiele innych zwierząt, np. likaony. Nocami przemierzają w poszukiwaniu pożywienia 10 do 30 kilometrów, przeważnie klucząc zygzakowato po dobrze sobie znanych, stałych trasach oraz często przystając, aby węszyć.

Rozród. Ciąża trwa około 250 dni, samica rodzi jedno lub dwa młode.

Długość życia mrówników wynosi około 23 lat.

Pożywienie mrówników to głównie mrówki i termity, a także inne owady i larwy. Ssak ten posiada długi, lepki język, dzięki któremu może łatwo pobierać pożywienie – nawet do 50 000 owadów dziennie. Zwierzę to zdolne jest zagrzebywać swój długi ryj w ziemi i pobierać pokarm bez zatrzymywania oddechu.

Zakres występowania mrówników obejmuje niemal całą Afrykę na południe od Sahary. Są to jednak głównie ciągnące się od RPA do Etiopii stepy i półpustynie, gorzej czuje się na obszarach leśnych, zwłaszcza podmokłych, gdyż tego rodzaju środowisko nie sprzyja kopaniu nor.

Mrównik a mrówkojad

Mrówniki mylone są często z mrówkojadami. Mrówkojady to zwierzęta o podobnej budowie, trybie życia i pożywieniu. Mrówkojady i mrówniki nie są jednak spokrewnione. Zamieszkują też całkowicie inne obszary świata: mrówkojady występują bowiem w Ameryce Południowej.

W serialu dla dzieci Różowa Pantera i przyjaciele występuje stale popularna kreskówka Mrówka i Mrówkojad. Mrówkojad z tej kreskówki jest jednak w rzeczywistości mrównikiem, zaś jej oryginalna angielska nazwa to The Ant and the Aardvark (mrówkojad to w języku angielskim anteater, nie aardvark).

Mrównik: ciekawostki

Mrównik je nie tylko mrówki i termity, ale także wiele innych owadów i larw, w tym np. szarańczaki. Jest żarłocznym zwierzęciem, potrafiącym w czasie jednej nocy zjeść nawet dwa kilogramy mrówek.

Mrówniki rzadko są obecne w polskich ogrodach zoologicznych. Zobaczyć je można w Afrykarium w zoo we Wrocławiu.