C.K.
c.k. - skrót oznaczający różne instytucje monarchii austro-węgierskiej
c.k. - skrót oznaczający różne instytucje monarchii austro-węgierskiej
Abondance - we francuskiej terminologii kulinarnej wino rozcieńczone wodą.
Babilońska niewola papieży: określenie okresu w dziejach Kościoła, także określenie polemiczne.
Modlitwa w Ogrójcu, konanie w Ogrójcu, Chrystus w Ogrójcu, Chrystus na Górze Oliwnej: wydarzenie z życia Chrystusa, częsty temat w sztuce.
A capite ad calcem: sentencja łacińska, dosłownie "od stóp do głów".
Ignotum per ignotum: błąd logiczny, definiowanie wyrażeń niezrozumiałych przez inne wyrażenia niezrozumiałe.
Barbaryzm, barbaryzmy: negatywnie oceniane zapożyczenia językowe.
Animal symbolicum – wyrażenie łacińskie, znaczące dosłownie "zwierzę symbolizujące", "zwierzę tworzące symbole". Koncepcja człowieka Ernsta Cassirera.
Animal significans: wyrażenie łacińskie, znaczące dosłownie "zwierzę tworzące znaki".
Aida: model reklamy, koncepcja marketingowa. Attention (uwaga), Interest (zainteresowanie), Desire (pragnienie) i Action (działanie).
Argumentum a simili: argument z podobieństwa, z tego, co podobne.
Argumentum ex concessis: chwyt erystyczny oparty na przesłankach, w które wierzy jego adresat, ale niekoniecznie sam argumentujący; argument ze zgody, z przyzwolenia.
Argumentum a contrario: "argument z przeciwieństwa", znaczenie w logice i dyrektywa interpretacyjna.
Argumentum ab utili: chwyt erystyczny, argument odwołujący się do korzyści, użyteczności.
Argumentum ad exemplum (argumentum ab exemplum, argumentum ad exemplis, argumentum ab exemplis): argument oparty na przykładach.
Argumentum a silentio, argumentum ex silentio: argument podważający prawdziwość jakiejś tezy na podstawie braku doniesień, relacji świadków (argument z milczenia).
A fortiori, także argumentum a fortiori lub argument a fortiori: określenie obejmujące łącznie wnioskowania według argumentum a maiori ad minus oraz według argumentum a minori ad maius, typu "skoro tak..., to tym bardziej...".
Argumentum ad vertiginem: "argument do lekkomyślności"; chwyt erystyczny, a także wypowiedzi w sytuacjach, w których oponent nie jest w stanie zrozumieć powagi argumentacji merytorycznej.
Argumentum ad verecundiam - chwyt erystyczny, dosłownie "argument (odwołujący się) do nieśmiałości".
Argumentum ad vanitatem: chwyt erystyczny, dosłownie "argument odwołujący się do próżności".
Argumentum ad superstitionem: chwyt erystyczny, argument odwołujący się do zabobonu, przesądu.
Argumentum ad superbiam: chwyt erystyczny, argument odwołujący się do dumy, pychy.
Argumentum ad socordiam: argument odwołujący się do gnuśności, do opieszałości; odwleczenie decyzji.
Argumentum ad ridiculum: chwyt erystyczny, argument polegający na rozśmieszeniu publiczności lub na wyśmianiu kogoś.
Argumentum ad reverentiam: chwyt erystyczny, argument wykorzystujący szacunek i podziw odbiorców żywiony wobec określonych osób.
Argumentum ad rem: argumenty rzeczowe oraz takie, które są prawdziwe w sposób obiektywny, a nie tylko w czyjejś opinii.
Argumentum ad quietem: chwyt erystyczny - argumenty opierające się na sile perswazyjnej uzyskania tzw. świętego spokoju.
Argumentum ad populum: chwyt erystyczny, argument do tłumu, ludu. Pozyskanie słuchaczy do swoich poglądów poprzez odwołanie się do instynktów, przesądów, dumy narodowej.
Argumentum ad passiones: ogólne określenie argumentów erystycznych odwołujących się do namiętności, uczuć, emocji.
Argumentum ad personam: chwyt erystyczny, argument skierowany przeciw osobie i jej cechom, nie przeciw innym argumentom.
Argumentum ad orationem: z języka łacińskiego, dosłownie: "argument odwołujący się do mowy", "argument odwołujący się do przemówienia".
Argumentum ad misericordiam: argument odwołujący się do litości. Polega on na wzbudzeniu w drugiej osobie współczucia w celu pozyskania jej dla swoich racji.
Argumentum ad metum: chwyt erystyczny, argument odwołujący się do strachu (lęku, trwogi).
Argumentum ad iudicium: w logice, argument odwołujący się do rozsądku.
Argumentum ad invidiam (argumentum ad odium): chwyt erystyczny, argument odwołujący się do nienawiści.
Argumentum ad fidem - nielojalny chwyt erystyczyny, "argument odwołujący się do wiary".
Argumentum ad consequentiam: błędny argument odwołujący się do niekorzystnych następstw czegoś.
Argumentum ad captandum vulgus: alternatywna nazwa argumentu ad populum.
Argumentum ad antiquitatem: nielojalny chwyt erystyczny, dosłownie argument z dawności, argument odwołujący się do starodawności.
Argumentum ad amicitiam - nielojalny chwyt erystyczny, dosłownie "argument z przyjaźni", "argument odwołujący się do przyjaźni" .
Argumentum ad absurdum lub argumentum ab absurdo, także w formie argument ad absurdum: dosłownie "argument odwołujący się do absurdu". W logice, w prawie.
Asteizm, także urbanitas: figura retoryczna - lekki, dowcipny zwrot stanowiący popis zręczności krasomówczej lub konwersacyjnej.
Opinio communis - wyrażenie łacińskie znaczące dosłownie "powszechna opinia", "wspólna opinia", "utarte zdanie", "powszechny pogląd", "powszechne mniemanie". Communis opinio doctorum. Sententia communior, ergo verior.
DAGMAR - model teoretyczny oddziaływania reklamy na konsumenta.
Film klasy A (w język angielskim A-movie, A movie, A-film, A film, A picture, A-Picture): pierwotnie element double feature (seans dwuspektaklowy, podwójny program.
apd: skrót (Archiwum Pracy dyplomowych; automatyczne przetwarzanie danych).
Alegoria: motyw, znak, który ma dwa znaczenia, znaczenie dosłowne i znaczenie ukryte. Figura retoryczna stanowiąca formę rozwiniętej metafory.
Album amicorum: pierwotna forma pamiętnika, następnie znany jako sztambuch, imionnik, imiennik.
Amor vacui: wyrażenie łacińskie, "miłość do pustki (próżni)", "umiłowanie pustki". Występuje głównie w terminologii sztuk pięknych, przeciwieństwo horror vacui.
Arba: prymitywny wóz dwukołowy na Bliskim Wschodzie i w Azji Środkowej. Także wóz do przewozu zboża na Ukrainie, czterokołowy.
De visu: zwrot łaciński, "wzrokowo", "naocznie".
Bercy: dzielnica Paryża, część 12. arrondissement. Potocznie Ministerstwo Finansów Francji.
Ad limina Apostolorum: oficjalna wizyta biskupów w Stolicy Apostolskiej ("wizyta ad limina"), określona prawem kanonicznym. Potocznie pielgrzymka do Rzymu.
Argumentum ad ignorantiam: chwyt erystyczny, argument odwołujący się do ignorancji, niewiedzy współdyskutanta - szczególnie do braku możliwości przedstawienia kontrdowodu dla tezy jego oponenta.
Argumentum ad crumenam: erystyczny sposób argumentowania, odwołanie się do statusu materialnego oponenta lub obietnica korzyści. Także argumenty ad carotam i ad lazarum.
Argumentum ad hominem: chwyt erystyczny. Przytoczenie na poparcie swojego stanowiska racji przyjętych przez stronę przeciwną lub racji wynikających z założeń przyjętych przez stronę przeciwną.
Argumentum ad baculum: argumentacja erystyczna polegająca na werbalnej groźbie użycia siły lub aktualnym zastosowaniu środków przymusu wobec oponenta.
Argumentum ad auditorem: argument do audytorium, argument do słuchacza. Trop erystyczny, argumentowanie przez odwołanie się nie bezpośrednio do oponenta, ale do emocji audytorium.
Correxit: w sztukach pięknych (rycina, rysunek) element podpisu, dodatkowy podpis oznaczający udział w pracach innego artysty.
Sól attycka: cięty, ale elegancki dowcip. Sól - synonim dowcipu. Attycki - od retoryki ateńskiej (stąd attycyzm).
Agrafa: Wypowiedzi Jezusa poza Ewangeliami (z wyjątkiem znanych tylko z niektórych rękopisów). Agrafa kanoniczne i niekanoniczne. Większość z nich nie jest autentyczna. Najsławniejsza: "Więcej szczęścia jest w dawaniu niż w braniu".
Aforyzm: artykuł przedstawia definicję aforyzmu, zarys historii aforystyki na świecie i w Polsce. Prezentuje różnice między aforyzmami a sentencjami, maksymami, przysłowiami i innymi pojęciami paremiologicznymi.
D.D. lub d.d.: - skróty w języku łacińskim
A linea: wyrażenie łacińskie, "od nowej linii". Oznacza też układ pisma - układ z wcięciem (akapitowym).
A capite: z łaciny - "od głowy", od następnego rozdziału, akapitu, ustępu.
Kontaminacja frazeologiczna: błąd językowy polegający na pomieszaniu związków frazeologicznych. Możliwa jednak także intencja ironiczna lub użycie żartem.
Adagium: kultura średniowieczno-renesansowa stosuje rozróżnienie adagium/proverbium. Adagium pochodzi ze starożytności pogańskiej, proverbium z Pisma Świętego. W języku polskim znaczenie odmienne niż przy angielskim i francuskim "adage" - tam słowo to oznacza raczej przysłowie pochodzenia ludowego.
Barzelletta: w języku włoskim dosłownie "dowcip", "żart", "kawał", szczególnie obsceniczna dykteryjka. Artykuł obejmuje tak znaczenie literackie, jak i muzyczne terminu, które są powiązane. Barzelletta to bowiem tak forma muzyczna, jak i gatunek literacki obecny w kulturze włoskiej od późnego średniowiecza do renesansu. Oba znaczenia są zresztą niemal równoznaczne z terminem "frottola".
"A cat may look at a king" lub "A cat may look at thw king" - angielskie przysłowie. Istnieje także wiele innych jego wariantów.
Anno currente: w brachygrafii skrót a.c. Stosowane w dokumentach, znaczy "bieżącego roku". Artykuł zawiera objaśnienia językowe.
À bon chat, bon rat: przysłowie francuskie, znaczące dosłownie "Na dobrego kota, dobry szczur".
A fronte: Porządek alfabetyczny a fronte, to jest zwyczajny porządek alfabetyczny, od pierwszej do ostatniej litery.
A tergo: w odwróconym porządku alfabetycznym. Przeciwieństwo "a fronte". Wydaje się słowniki oraz indeksy a tego, które umożliwiają badania językoznawcze, a nawet łatwe odnajdywanie rymów.
A friend to all is a friend to none A friend to all is a friend to none: przysłowie angielskie, “przyjaciel wszystkich nie jest przyjacielem nikogo”.