Dywizjonizm

Dywizjonizm – w terminologii sztuk pięknych: metoda i technika malarska zapoczątkowana przez malarzy impresjonistów, stosowana w celu oddania bogactwa wrażeń barwnych. Postimpresjoniści rozwinęli ją w pointylizm.

Etymologia. Oryginalna nazwa w języku francuskim: divisionnisme. Słowo to pochodzi od łacińskiego czasownika divido, dividere – “dzielić” oraz rzeczownika divisio (także francuskiego division) – “dzielenie”, “podział”.

Dywizjonizm: techniki malarskie i nauka

Technika ta wykorzystywała współczesne sobie osiągnięcia optyki, badania naukowe dotyczące np. rozbicia wiązki światła białego na barwy spektralne (poszczególne barwy tęczy). Teorię symultanicznego kontrastu barw opracował Michel Eugène Chevreul w 1839 roku. Istotny dla rozwoju malarstwa wkład do optyki wnieśli także James Clerk Maxwell, Hermann von Helmholtz i Ogden Rood. Impresjoniści kierowali się także odkryciami z zakresu fizjologii widzenia i psychologii.

Dywizjonizm, impresjonizm, postimpresjonizm, pointylizm

Praktyka malarska dywizjonizmu polegała na rozbiciu plamy koloru na barwy zasadnicze widma słonecznego. Stosowano drobne, nieregularne plamki czystych farb – bez mieszania farb na palecie, nakładane krótkimi dotknięciami pędzla. Oglądane z pewnej odległości plamki te w procesie widzenia łączyły się w jednolite płaszczyzny barwne. Pozwalało to na osiągnięcie znacznej świetlistości i intensywności koloru.

Metodę tę rozwinął neoimpresjonizm, przekształcając ją w pointylizm (puentylizm). Dokonali tego przede wszystkim George Serault i Paul Signac, którzy pracowali wspólnie nad opracowaniem podstaw teoretycznych neoimpresjonizmu (obiektywna metoda twórcza, dostosowana do fizjologii oka ludzkiego). Podczas gdy termin “dywizjonizm” odnosi się przede wszystkim do koloru i efektów optycznych, termin “pointylizm” odnosi się raczej do samej techniki malarskiej nakładania plamek barwnych.