Błąd ortograficzny

Błąd ortograficzny – błąd polegający na zapisaniu wyrazu lub wyrażenia niezgodnie z obowiązującą w określonym czasie normą ortograficzną danego języka. Norma ortograficzna ustalona jest w zasadach pisowni, często przyjętych odgórnie lub konwencjonalnie, oraz w słownikach ortograficznych. Błędy ortograficzne w języku polskim dotyczą najczęściej pisowni łącznej lub rozdzielnej grup wyrazowych, zastosowania wielkich liter oraz użycia liter i dwuznaków u/ó, ż/rz i h/ch.

Błędy ortograficzne, podobnie jak błędy interpunkcyjne, uznawane są w praktyce za rodzaj błędów językowych. Odstępstwa od norm pisowni nie są jednak błędami językowymi w sensie dosłownym, ortografia jest bowiem czymś zewnętrznym względem systemu językowego. Błędy ortograficzne i interpunkcyjne określane są jako “błędy zewnątrzjęzykowe”. Co więcej, normy ortograficzne opierają się nie tylko na konwencji językowej kształtującej się w naturalnym rozwoju języka, ale także na odgórnie przyjętych przepisach. W Polsce najważniejszą instytucją powołaną do kształtowania zasad ortografii jest Rada Języka Polskiego.

Najczęstsze błędy ortograficzne w języku polskim

Najczęstsze rodzaje błędów ortograficznych pojawiających się w tekstach napisanych w języku polskim to:

1. Naruszanie zasad pisowni łącznej i rozdzielnej. Przykładem może być oddzielne zapisywanie cząstki nie przed rzeczownikami odczasownikowymi (typu myślenie, działanie) – mimo że obowiązujące reguły ortograficzne nakazują zapisywanie jej łącznie (niemyślenie, niedziałanie).

2. Naruszanie zasad pisowni wielką i małą literą. Przykładem może być zapis wielką literą nazw wyznawców religii i mieszkańców miast (Chrześcijanin, Warszawiak zamiast chrześcijanin, warszawiak).

3. Błędy polegające na zastosowaniu niewłaściwej litery lub grupy liter do zapisu określonej głoski. Przykłady: wachadło zamiast wahadło, żeka zamiast rzeka. Błędy takie są stosunkowo łatwe do uchwycenia i raczej rzadko pojawiają się w tekstach tworzonych przez osoby wykształcone – częściej występują w tekstach tworzonych przez dzieci.