Argumentum ad antiquitatem

Argumentum ad antiquitatem – nielojalny chwyt erystyczny, dosłownie “argument z dawności”, “argument odwołujący się do starodawności” (od łacińskiego rzeczownika antiquitas – “dawność”). Określa się w ten sposób pochopny, nieracjonalny wniosek o prawdziwości jakiejś tezy, uniwersalnym obowiązywaniu jakiejś normy, słuszności jakiegoś poglądu czy wysokiej wartości czegoś – tylko na podstawie faktu, że coś ma bardzo dawny rodowód, względnie że coś jest już od bardzo dawna przyjęte.


Argument ad antiquitatem szczególnie często służy uzasadnianiu prawdziwości lub wartościowości praktyk uznawanych poza tym za trudne do racjonalnej obrony (takich jak astrologia czy wróżbiarstwo), zwłaszcza zabobonów i przesądów, a także praktyk duchowych i koncepcji światopoglądowych. Argument ten ma charakter erystyczny także dlatego, że wskazuje na piękno czy “szlachetną patynę” pewnych poglądów – piękno nie jest jednak świadectwem słuszności jakiejś tezy.

Podobny charakter ma argumentum ad traditionem. Zazwyczaj rozumie się pod tym terminem błąd logiczny oparty na bardziej ogólnych przesłankach: według których należy coś uznać za prawdę dlatego, że za prawdę uznano to już dawniej powszechnie (“w tradycji”). Nie chodzi tu więc o dawność przyjętej tezy, ale o to, że jest ona podzielana bardzo szeroko – co także nie jest dowodem jej prawdziwości.

Porównaj: argumentum ad absurdum, argumentum ad amicitiamargumentum ad auditorem, argumentum ad baculum, argumentum ad captandum vulgus, argumentum ad consequentiam, argumentum ad crumenam, argumentum ad fidem, argumentum ad hominem, argumentum ad ignorantiam, argumentum ad invidiam, argumentum ad iudicium, argumentum ad metum, argumentum ad misericordiam, argumentum ad orationem, argumentum ad personam, argumentum ad passiones, argumentum ad populum, argumentum ad quietem, argumentum ad rem, argumentum ad reverentiam, argumentum ad ridiculum, argumentum ad socordiam, argumentum ad superbiam, argumentum ad superstitionem, argumentum ad vanitatem, argumentum ad verecundiam, argumentum ad vertiginem, argumentum a fortiori, argumentum a silentio, argumentum ad exemplum, argumentum ab utili, argumentum a contrario, argumentum ex concessis, argumentum a simili.


Tagi
Encyklopedia filozofiiEncyklopedia retorykiKsięga przysłówLeksykon języka łacińskiego

Dodaj komentarz