Aparat kinematograficzny
Aparat kinematograficzny – alternatywne określenie urządzeń do realizacji i wyświetlania filmów, do których przynależą przede wszystkim projektor filmowy i kamera filmowa. W sensie właściwym aparat kinematograficzny to pewna koncepcja teoretyczna w obrębie teorii filmu i semiotyki filmu, przynależąca do apparatus theory.
Zobacz też: aparatura, aparat telekopiowy, aparat mikrofilmowy.
Aparat kinematograficzny w teorii filmu
Teorię aparatu kinematograficznego rozwijali w latach siedemdziesiątych XX wieku francuscy krytycy Jean-Louis Baudry i Christian Metz (cinematic apparatus, cinematigraphic apparatus). Jean-Louis Baudry zwracał uwagę przede wszystkim na metafizyczność teorii filmu. Christian Metz uważał, że właściwy odbiór dzieła filmowego możliwy jest przede wszystkim przez “podglądanie” (skopofilia), co uwidacznia się szczególnie wyraziście w recepcji filmu niemego.
W myśl teorii aparatu kinematograficznego tak aspekty techniczne, jak i psychoanalityczne projekcji filmowej rozpatrywać należy w szerokim kontekście zjawisk społecznych, w którym funkcjonuje kinematografia jako całość. Konteksty te odczytuje się poprzez tekst filmowy i projekt odbiorcy, który mieści się w zinstytucjonalizowanych formach przekazu kinematograficznegp. Używa się tu ponadto takich modeli teoretycznych jak odbiorca wirtualny filmu (model odbiorcy dzieła filmowego wpisanego w samo dzieło i funkcjonującego w jego strukturze semantycznej) oraz instytucja kinematograficzna (termin wprowadzony przez Christiana Metza, oznaczający wszelkiego rodzaju struktury społeczne współuczestniczące w obiegu filmów i w procesach komunikacji filmowej).
Literatura przedmiotu:
- Jean-Louis Baudry, The Ideological Effects of the Basic Cinematographic Apparatus, “Film Quarterly”, t. 28, 1970,
nr 2. - Jean-Louis Baudry, The Apparatus. Metapsychological Approaches to the Impressions of Reality, “Communications”,
nr 23, 1975 - Christian Metz, The Imaginary Signifier. Psychoanalysis and the Cinema, Indiana University Press, 1982.