Aksjologia języka

Aksjologia języka – system wartości przyjętych przez społeczność użytkowników danego języka, odwzorowany w samym tym języku.


Wartościowanie w języku obecne może być w nim explicite i implicite. W pierwszym przypadku uwidacznia się w samym znaczeniu (konotacji) wyrażeń, np. takich – bezpośrednio odbieranych jako nacechowane negatywnie – jak szajka czy klika. W drugim przynależy wiąże się z konotacją wyrażeń, np. w przypadku nacechowanych negatywnie jedynie ze względu na ich konotację słów osioł czy kolektyw.

Aksjologia komunikacji. Aksjologia językoznawcza

Podobny charakter ma określenie aksjologia komunikacji, odnoszące się do całokształtu procesów komunikacyjnych. Dyscyplina naukowa zajmująca się zagadnieniem wartości w języku to aksjologia lingwistyczna (aksjologia językoznawcza). Zajmuje się ona także powiązaną problematyką wymiaru etycznego języka i komunikacji. Polskie badania nad aksjologią języka rozwijali m.in. Michał Głowiński, Jadwiga Puzynina (Język i wartości) i Tomasz Krzeszowski.

Aksjologia języka a nowomowa

Manipulacja systemem wartości odzwierciedlonym w danym języku jest cechą charakterystyczną dla nowomowy. Nowomowa wyrażeniom języka, które nie mają poza tym charakteru wartościującego, nadaje charakter wartościujący. Manipulacji takiej podlegały często wyrażenia takie jak zajściawypadkiokreślone koła czy pewne siły, przyjmujące na gruncie nowomowy konotację ujemną.

Bibliografia:

  • Michał Głowiński, Nowomowa po polsku, 1990, s. 11.

 


Tagi
Encyklopedia filozofiiEncyklopedia językoznawstwa ogólnegoEncyklopedia socjologii

1 komentarz do “Aksjologia języka”

Dodaj komentarz