Agonistyka

Agonologia

Agonistyka, także agonologia – w prakseologii i teorii organizacji: ogólna nauka o walce, ogólna teoria walki. Rozważania o walce mają charakter interdyscyplinarny, walka rozpatrywana może być np. z punktu widzenia psychologii, socjologii, etyki i estetyki. Szczególnym przypadkiem agonistyki jest machologia,  uogólnienie doświadczeń w grze w szachy stworzone przez niemieckiego mistrza świata w szachach Emanuela Laskera.

Spośród filozofów własną teorię walki opracował Tadeusz Kotarbiński, według którego walka to “wszelkie działanie przynajmniej dwupodmiotowe (przy założeniu, że i zespół może być podmiotem), gdzie jeden przynajmniej z przedmiotów przeszkadza drugiemu. W poszczególnym, najzwyklejszym i bodaj najciekawszym przypadku oba podmioty nie tylko dążą obiektywnie do celów niezgodnych, lecz nadto wiedzą o tym i liczą sie w budowaniu swoich planów też z działaniami strony przeciwnej. Dlatego zaś ten przypadek, przypadek wzajemnego i świadomego zarazem przeszkadzania, uważamy za najciekawszy, iż wtedy obie strony zmuszają się wzajemnie w sposób osobliwie intensywny do pokonywania trudności, a więc pośrednio – do usprawniania techniki działań” (Z ogólnej teorii walki).

Zobacz więcej w osobnych artykułach: Agon; Agon (igrzyska); Agon (teatr).

Same terminy “agonistyka” i “agonologia” wywodzą się z greckiego słowa ἀγών, agon, oznaczającego m.in. “bitwę” i “spór”, także wszelkiego rodzaju zawody i igrzyska (sportowe, teatralne). Agon to jedno z kluczowych pojęć cywilizacji greckiej – społeczeństwo greckie określane jest często jako “społeczeństwo agonistyczne”.

W innych językach: język angielski – agonology; język francuski – agonologie lub agonistique; język niemiecki – Agonologie lub Agonistik.