Agencja prasowa

Agencja prasowa – wyspecjalizowana instytucja zajmująca się gromadzeniem informacji, opracowywaniem ich oraz dystrybucją (przede wszystkim w formie komunikatów i serwisów informacyjnych). Media, na użytek których dystrybuowane są informacje to przede wszystkim prasa, telewizja, radio, a także nowe media internetowe. Określenie “agencja prasowa” jest przy tym wypierane współcześnie przez określenie “agencja informacyjna”, ze względu na zmianę modelu funkcjonowania agencji oraz zmniejszającą się rolę prasy w życiu społecznym. Agencje informacyjne w znaczeniu współczesnym opisuje artykuł Agencja informacyjna – niniejszy artykuł przedstawia natomiast agencje prasowe w ujęciu historycznym.


Zobacz też artykuły: agencja reklamowa, agencja public relations, agencja artystyczna.

Pierwsza na świecie agencja prasowa, Havas, powstała w 1835 roku w Paryżu. Nazwa pochodzi od imienia założyciela – Charles-Louis Havas (1783-1858). Powstanie agencji prasowych wiąże się z rosnącym w połowie XIX wieku zapotrzebowaniem na aktualne informacje oraz szybkim rozwojem rynku prasowego. W drugiej połowie XIX wieku nastąpił także rozwój technik łączności. Już w 1845 roku agencja Havas uruchomiła pierwszy telegraficzny serwis informacyjny we Francji (telegraf przewodowy). W pierwszej połowie XIX wieku agencja używała wciąż jeszcze gołębi pocztowych – o wstępnym etapie kształtowania się agencji prasowych, właśnie dzięki użyciu gołębi, można mówić już u zarania dziejów prasy, w XVII wieku.

Wkrótce po agencji Havasa powstały pierwsze brytyjskie i niemieckie agencje prasowe. Było to możliwe dzięki uruchomieniu przewodowych połączeń telegraficznych pomiędzy Paryżem a Berlinem i Londynem. Pierwszą agencję niemiecką założył Bernhard Wolff (1811-1879), nosiła ona nazwę Wolffs Telegraphisches Bureau. W 1851 roku, gdy telegraf połączył Londyn i Paryż, własną agencję założył w Londynie były współpracownik Havasa, Paul Reuter – nosiła ona nazwę Reuters. Agencje trzech wielkich potentatów prasowych, Havasa, Wolffa i Reutera od samego początku miały zasięg światowy. Nie tyle konkurowały, co współpracowały ze sobą, aż do II wojny światowej tworząc rodzaj monopolu. W 1871 roku podpisały umowę, w której podzieliły cały świat na trzy strefy wpływów.

Już w drugiej połowie XIX wieku dużego znaczenia nabrały jednak także amerykańskie agencje prasowe. Ich szybki rozwój umożliwił pierwszy transatlantycki kabel telegraficzny w 1859 roku. W 1848 roku powstała agencja Associated Press (AP), dziś mająca status największej światowej agencji informacyjnej. Po I wojnie światowej AP zaczęła ostro rywalizować z agencjami europejskimi, Reutersem i Havasem, stopniowo ograniczając ich wpływy. W okresie międzywojennym malały także wpływy agencji Wolffa (podporządkowanej po 1933 władzy nazistowskiej), przede wszystkim dzięki utworzeniu wielu krajowych agencji informacyjnych w Europie Środkowej. Najważniejszą z nich była utworzona w 1918 roku Polska Agencja Telegraficzna (PAT).

Pozycja trzech tradycyjnych agencji pozostała jednak wciąż silna, w 1923 roku powołały one organizację o nazwie Liga Agencji Sprzymierzonych. W okresie międzywojennym nastąpiło także dalsze usprawnienie funkcjonowania technicznego agencji prasowych. Przyczyniły się do tego dwa nowe wynalazki – radiotelegraf i dalekopis.

W okresie po II wojnie światowej agencja Wolffa uległa likwidacji, agencja Havas przekształciła się natomiast w Agence France Press (AFP). AFP i Reuters zachowały znaczenie agencji prasowych o zasięgu światowym, największymi graczami stały się jednak agencje amerykańskie, Associated Press (AP) i United Press International (UPI), między którymi wywiązała się zażarta rywalizacja. Kraje komunistyczne zdominowała natomiast radziecka agencja prasowa TASS. W Polsce powstała w 1944 roku Polska Agencja Prasowa (PAP), początkowo pod nazwą Polpress (PAT kontynuowała działalność na emigracji).


Tagi
Encyklopedia ekonomiiEncyklopedia historycznaEncyklopedia literaturyEncyklopedia politologii

Dodaj komentarz