Adresat

Adresat utworu literackiego – w terminologii literackiej termin ten ma dwa znaczenia. W pierwszym oznacza realną osobę, do której zwraca się autor utworu. Osoba ta wymieniona jest, przeważnie z imienia i nazwiska, w dedykacji, w tytule utworu lub w samym jego tekście. Tak np. Joachim Lelewel jest adresatem wiersza Adama Mickiewicza Do Joachima Lelewela.

Adresat rozumiany jako odbiorca dzieła to konkretny czytelnik utworu, reprezentujący publiczność literacką, względnie, w sensie bardziej ogólnym, założony partner podmiotu literackiego we wpisanym w dzieło procesie komunikacyjnym.

W innych językach: język angielski – addressee; język francuski – destinataire.

Porównaj: adres jako gatunek literacki. Adres to pismo (polityczne) skierowane do konkretnej osoby lub instytucji, zwłaszcza wyrażający uległość wobec adresata adres hołdowniczy.

Zobacz też: adresat komunikatu (informacji), osoba dla której nadawca komunikatu przeznaczył komunikat. Adresat literacki, zwłaszcza rozumiany jako partner komunikacyjny podmiotu literackiego, stanowi rodzaj adresata komunikatu.

Zakodowanie odbiorcy dzieła za pomocą gwiazdek to asteronim (odbiorca anonimowy w dedykacjach i tytułach utworów). Bezpośredni zwrot do adresata w retoryce lub literaturze to apostrofa, aversio lub inwokacja – często chodzi tu adresatów fikcyjnych, a zwroty wyrażane są w stylu podniosłym i w sposób pełen patosu.

Adresat jako odbiorca mediów. Grupa docelowa

Podobne znaczenie pojęcie adresata przyjmuje w odniesieniu do środków masowego przekazu. Adresatami nazywa się tu grupy osób, które w zamierzeniu nadawcy (a więc autora, redakcji czy wydawcy) stanowią docelowego odbiorcę mediów. Tak np. adresatami czasopism wędkarskich są wędkarze. Podobne znaczenie ma w terminologii mediów także termin “publiczność”.

Synonimem adresata w terminologii marketingowej i reklamowej jest natomiast raczej grupa docelowa. Grupa docelowa (target) to grupa konsumentów o wspólnej charakterystyce ekonomicznej, społecznej i demograficznej, do której w zamierzeniu skierowany jest określony produkt.