Ad limina Apostolorum
Ad limina Apostolorum, dosłownie “do progów apostolskich” – okresowa wizyta biskupów katolickich lub całego episkopatu w Rzymie, w Stolicy Apostolskiej. W ściślejszym sensie tzw. wizyta ad limina, regulowany prawem kanonicznym obowiązek biskupów miejsca (biskupów ordynariuszy) składania Stolicy Apostolskiej co pięć lat w Rzymie oficjalnych sprawozdań z działalności diecezji.
W języku potocznym wyrażeniem ad limina Apostolorum określana jest każda pielgrzymka do Rzymu. Niekiedy też, czasem z intencją żartobliwą, każda podróż do Rzymu.
Wizyta ad limina Apostolorum
Obecne ustawodawstwo kościelne dotyczące wizyty ad limina i powiązanego z nią sprawozdania o stanie diecezji obejmuje następujące dokumenty: Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r. (kan. 399-400); Konstytucja apostolska Jana Pawła II Pastor Bonus z 28 czerwca 1988); Dyrektorium o wizycie ‘ad limina’ z 29 czerwca 1998 roku.
Powinność wizyty ad limina prawo kanoniczne nakłada nie tylko na biskupów diecezjalnych, ale także na wszystkich biskupów i rządców kościołów partykularnych zrównanych z nimi w prawie. Należą do nich wikariusze apostolscy, opaci terytorialni, prałaci terytorialni, administratorzy apostolscy erygowanej na stałe administratury apostolskiej. Inne osoby zobowiązane do wizyty ad limina to przełożeni kościołów partykularnych, które utworzone zostały z motywów personalnych. Należą do nich np. ordynariusze wojskowi, ordynariusz Ordynariatu Personalnego dla byłych anglikanów oraz administrator apostolski Personalnej Administratury Apostolskiej Świętego Jana Marii Vianney’a.
Przygotowania do wizyty ad limina obejmują dwa etapy: przygotowania dalsze i przygotowania bliższe. Przygotowania dalsze obejmują przygotowanie samej relacji ze stanu diecezji, która ma być przedstawiona Stolicy Apostolskiej. Przygotowania bliższe obejmują natomiast ustalenie programu wizyty, w którym bierze udział Sekretariat Konferencji Biskupów i Urząd ds. Koordynacji Wizyt.
Sama wizyta obejmuje nawiedzenie grobów apostołów Piotra i Pawła, spotkanie biskupa z papieżem oraz wizytę w dykasteriach rzymskich. Nie stanowi ona zwykłej wizyty protokularnej lub administracyjnej, ale ma charakter pielgrzymki, służącej także uczczeniu grobów apostołów Piotra i Pawła. Nie służy też tylko przedstawieniu Stolicy Apostolskiej sprawozdania, ale też umocnieniu więzi biskupów z papieżem jako następcą św. Piotra oraz uznaniu jego zwierzchnictwa i przyjęciu jego rad i zaleceń.
“Ad limina Apostolorum” – uwagi językowe
Uwagi językowe: ad – przyimek “do”. Limes, genetivus liminis – “próg”, “granica”, “dom”, “mieszkanie” (tu mianownik liczby mnogiej limina). Apostolus, apostoli – w łacinie chrześcijańskiej “apostoł” (tu dopełniacz liczby mnogiej apostolorum).
Termin “limes” oznacza tu nie tyle dosłownie progi, ma raczej znaczenie metaforyczne, oznaczając znajdujące się w Rzymie groby apostołów – świętego Piotra (Bazylika św. Piotra) i świętego Pawła (Bazylika św. Pawła za Murami).
Bibliografia:
- Jan Kopiec, Relacje “ad limina Apostolorum” z diecezji wrocławskiej z lat 1589-1943, Wydział Teologiczny UO, 2014.
- Sebastian Marglewicz, Obowiązek biskupa diecezjalnego wizyty ad limina Apostolorum, “Kościół i Prawo” 2015, 4 (17) nr 1, ss. 37-51.