Ablativus comparationis

Ablativus comparationis, także ablativus comparativus – “ablatyw porównania”, jedna z funkcji ablatywu (zobacz: ablativus) w języku łacińskim, podobnie jak ablativus originis i ablativus separationis stanowi odmianę ablatywu właściwego (ablatyw w funkcji definicyjnej). Wyraża porównanie, stosowany najczęściej ze stopniem wyższym przymiotników i przysłówków – po komparatywach, na oznaczenie osoby lub rzeczy, z którą coś porównujemy.


Dwa rodzaje porównania w łacinie: ablativus i przyimek quam

Ablativus comparationis wyraża osobę lub rzecz, z którą coś porównujemy. Porównanie można wyrazić w łacinie także inaczej, za pomocą przyimka quam – z nominatywem (mianownikiem) lub akuzatywem (biernikiem). Odpowiednio synonimiczne sposoby wyrażenia porównania: melle dulcior i dulcior quam mel (“słodszy od miodu”, “słodszy niż miód”).

Jednakże sytuacji, gdy osoba lub rzecz, z którą coś się porównuje wyrażona jest zaimkiem względnymnie można użyć zwrotu z quam. Poprawne jest więc jedynie zdanie typu Patriam, qua nihili potest esse carius, mihi reddidistis.

Tylko zwrotu z quam użyć można natomiast, gdy porównywany przedmiot lub osoba wstępuje w innym przypadku, niż nominativus lub accusativus. Przykłady: Nemini magis confido quam tibi.

Ablativus comparationis: Inne przykłady

Pax bello civili utilior.

Nihil divinius virtute.

Opinine celrius.

Vir, quo illis temporibus nemo erat doctior.

Plus aequo.

Luce clarius.

Nive candidior.

Vilius argentum est auro, virtutibus aurum (quam aurum, quam virtutes) – “Srebro jest tańsze od złota, złoto od cnót”.

Neminem Lycurgo maiorem virum Lacaedemon tulit.

Hostes non longius milia passum octo aberant.

Non minus (quam) ducenti equites erant cum duce.


Tagi
Encyklopedia językoznawstwa ogólnegoEncyklopedia kultury antycznejLeksykon języka łacińskiego

1 komentarz do “Ablativus comparationis”

Dodaj komentarz