Abebe Bikila

Abebe Bikila, zapisywane także Abbebe Bikila, urodzony w 1928 roku, zmarły w 1973 roku – etiopski sportowiec, lekkoatleta. Maratończyk, mistrz olimpijski na olimpiadzie w Rzymie w 1960 roku (biegł wtedy boso) oraz na olimpiadzie w Tokio w 1964 roku. Uważany często za najwybitniejszego maratończyka w historii. Znany także z tragicznej biografii oraz jako ikona sportu afrykańskiego swoich czasów.

Abebe Bikila: Biografia

Abebe Bikila urodził się 7 sierpnia 1932 roku, jako syn pasterza. Miejsce urodzenia różnie podawane: wieś Jato (Dżato) lub wieś Mont. W Etiopii znany jest oficjalnie pod imieniem Shambel Abebe Bikila (w języku amharskim: ሻምበል አበበ ቢቂላ?).

Był oficerem gwardii cesarza Etiopii Hajle Sellasje (Hajle Syllasje) I – uzyskał stopień kapitana gwardii pałacowej. Uczestniczył w trzech kolejnych igrzyskach olimpijskich: w Rzymie w 1960 roku, w Tokio w 1964 roku oraz w Meksyku w 1968 roku. Biegać zaczął w wieku 24 lat. Jego kariera maratończyka rozpoczęła się zaledwie kilka miesięcy przed igrzyskami w Rzymie, kiedy to zwyciężył w biegach w położonym na znacznych wysokościach, górskim mieście Addis Abeba.

Na igrzyskach w Rzymie uzyskał złoty medal – jako pierwszy sportowiec pochodzący z Afryki. Nie był wtedy jeszcze znany poza krajem ojczystym. Ustanowił wtedy także rekord świata. Na ostatnich 1000 metrów biegu oderwał się od czołówki zawodników – do mety przy rzymskim Łuku Konstantyna dobiegł uzyskując czas 2 godzin, 15 minut i 16,2 sekund. Zasłynął również tym, że w zwycięskim maratonie brał udział biegnąc boso. Maraton w czasie igrzysk w Rzymie odbywał się przy tym na starożytnej Via Appia (Droga Appijska), pokrytej kamieniami.

Przed igrzyskami w Tokio wziął udział w buncie Etiopczyków przeciw panującemu cesarzowi. Ze względu na sławę nie został jednak objęty surowymi represjami, które nastąpiły po stłumieniu buntu.

Złoty medal uzyskał także na igrzyskach w Tokio – jako pierwszy maratończyk w historii, który zdobył złoty medal w dwóch igrzyskach olimpijskich z rzędu. Poprawił wtedy własny rekord świata, uzyskując czas 2 godzin 12 minut i 11,2 sekund. W maratonie wziął udział sześć tygodni po operacji usunięcia wyrostka robaczkowego. Tym razem jednak biegł już w butach.

Jako pierwszy afrykański złoty medalista uzyskał rangę ikony sportu afrykańskiego. Jego kariera sportowa przebiegała w czasach rozpadu kolonializmu, kiedy kraje Afryki uzyskiwały niepodległość. Jednocześnie w Stanach Zjednoczonych trwał ruch na rzecz praw obywatelskich, dążący do kulturowego i politycznego równouprawnienia ludności czarnej.

Pomiędzy igrzyskami brał udział w piętnastu maratonach, z których zwyciężył w czternastu. Jedynie w Maratonie Bostońskim (Boston Marathon) w 1963 roku zajął piąte miejsce.

W igrzyskach odbywających się w 1968 roku w mieście Meksyk nie uzyskał medalu, gdyż – ze względu na zapalenie okostnej prawej kości piszczelowej – po siedemnastym kilometrze musiał zejść z bieżni

W 1969 roku uległ poważnemu wypadkowi samochodowemu, po którym musiał poruszać się na wózku inwalidzkim. Nadal jednak czynnie uprawiał sport, trenował łucznictwo i brał udział w zawodach niepełnosprawnych łuczników. Zmarł 25 października 1973, w wieku 41 lat, w stolicy Etiopii Addis Abeba. Po jego śmierci ogłoszono w Etiopii żałobę narodową.

Frazy: Bikila Abebe